Mi osjećamo bol svaki dan. On kontroliše naše ponašanje, oblikuje naše navike ali nam i pomaže da preživimo.

Prema definiciji Svjetske zdravstvene organizacije „bol je neprijatno čulno ili emocionalno iskustvo povezano sa stvarnim ili potencijalnim oštećenjem tkiva".

Bol je individualni i subjektivani doživljaj. Doživljaj bola zavisi od brojnih faktora - fizioloških, psiholoških, čak i socioloških.

Mi osjećamo bol svaki dan. On kontroliše naše ponašanje, oblikuje naše navike i pomaže nam da preživimo.

Zahvaljujući bolu, na vrijeme sklanjamo ruku od vrele ploče, bježimo od ose, odlazimo kod ljekara, itd. Postavljaju se pitanja:" Kako funkcioniše mehanizam percepcije bola, zašto neki ljudi uopšte ne osjećaju bol, i kako se tijelo štiti od bola"?

Zašto osjećamo bol?

Naše tijelo se sastoji od velikog broja ćelija koje su u neprekidnom dijalogu. Da bi one mogle da komuniciraju, postoje specifični proteini u ćelijskoj membrani - jonski kanali. Pomoću njih ćelija razmjenjuje jone sa drugim ćelijama i komunicira sa spoljnašnjom sredinom.

Uz pomoć natrijum - kalijum pumpe, vrši se balans i transport jona kroz ćelijsku membranu, tako što se, u pojedinim situacijama, ispumpava višak natrijum-jona iz ćelije, a upumpavaju kalijum joni.

Funkcionisanje kalijum-natrijum pumpe je toliko važno, da se polovina pojedene hrane i skoro trećina udahnutog kiseonika koristi za obezbjeđivanje energije za njen rad. Za prenos impulsa bola naročito su važni natrijum kanali.

Kada nešto djeluje na ćelijsku membranu, struktura natrijum kanala se deformiše i on se otvara. Usljed promjena u jonskom sastavu nastaju električni impulsi koji se šire po nervnim ćelijama.

Neuroni (nervne ćelije) sastoje se od ćelijskog tijela, dendrita, razgranatih nastavaka koji dovode nadražaj do tijela neurona i aksona koji odvode nadražaj dalje do sljedećeg neurona.

Na kraju aksona nalaze se mjehurići sa neurotransmiterima - hemijskom supstancom, koja učestvuje u prenosu impulsa od nervne ćelije ka mišićnoj ili drugoj nervnoj ćeliji. Na primjer, prilikom sječenja hljeba posjekli ste prst. Međutim, vi ne produžavate dalje da siječete prst nego povlačite ruku. Zašto?

To je zato što se nervni impuls munjevito prenosi preko detektora bola do kičmene moždine gdje motorni nerv izdaje komandu mišićima - Povuci ruku! Međutim, bez obzira što ste povukli ruku, vi i dalje osjećate bol jer se mehanizam prenošenja bola nastavlja. Jonski kanali i neurotransmiteri šalju impulse u mozak.

Signal bola prolazi kroz talamus, hipotalamus, retikularnu formaciju - i na kraju, bol dolazi do svog odredišta - osjetljivog područja u kori mozga, kada postajemo svjesni bola u potpunosti.

Ko osjeća više bol: muškarci ili žene?

Do danas je sprovedeno mnogo istraživanja o prirodi ženske i muške boli i većina njih ukazuje na to da žene osjećaju bol različito od muškaraca.

Nezavisne novine