Uprava za vjerske poslove Republike Turske je drugu godinu zaredom u Aja Sofiji u toku ramazana organizovala zajedničko obavljanje molitvi u učenje Kurana. Molitve i učenje prenosile su televizije uživo. Inače, Aja Sofija se već više od 80. godina koristi kao muzej, piše Dojče Vele.

Turske nacionalističke grupe već dugo pokušavaju da muzej ponovo pretvore u džamiju, ne osvrćući se na bogatu istoriju te građevine. Aja Sofija je izgrađena 537. godine u doba cara vizantijskog carstva Justinijana. Skoro hiljadu godina korišćena je kao crkva sve dok Mehmed II 1453. godine nije osvojio tadašnji Konstantinopolj i Aja Sofiju pretvorio u džamiju. Nakon toga su uz objekat sagrađena četiri minareta, kao i četiri stuba koji nose kupolu prečnika 32 metra na visini od 65 metara.

Objekat je od tada skoro 500 godina pobožnim muslimanima služio za obavljanje vjerskih obreda. Mustafa Kemal Ataturk, osnivač turske Republike, 1935. godine je naredio da se Aja Sofija pretvori u muzej što je bio simbol toga koliko je odlučan da Tursku pretvori u sekularnu državu. U tom cilju on je takođe ukinuo i najviše vjerske i političke institucije islama – kalifat i sultanat.

Ataturk nikada nije krio da svoje sunarodnike želi da odvoji od religije. On je govorio da je islam udaljio Turke od njihovog izvornog identiteta. „Pod takvim okolnostima, turska nacija ličila je na one koji su Kuran učili napamet, a da nisu razumjeli ni jednu jedinu riječ“.

Oštre kritike zbog vjerskog obreda i učenja Kurana u Aja Sofiji uputila je grčka vlada.

„Aja Sofija je na listi Svjetske kulturne baštine UNESCO“, navodi se u saopštenju Ministarstva spoljnih poslova Grčke. „Pokušaj da se učenjem Kurana Aja Sofija ponovo pretvori u džamiju, predstavlja uvredu za međunarodnu zajednicu koja bi zbog toga trebalo da reaguje“. Uznemirenost je iskazala i Konferencija evropskih crkava (KEK).

Stranka turskog predsjednika Erdogana oštro je reagovala na kritike Grčke zbog učenja Kurana u Aja Sofiji.

„Umjesto da se turskom narodu čestita ramazan i ’odabrana noć’, grčko Ministarstvo spoljnih poslova odlučilo se da unakazi učenje Kurana i ezana (poziv na molitvu, prim.ur.)“, odgovara se u saopštenju turskog Ministarstva spoljnih poslova.

AKP nije uvijek zastupala takav stav. Njen predsjedavajući, predsjednik države Erdogan, prije nekoliko godina imao je po tom pitanju sasvim drugačije mišljenje. On je tada rekao da bi oni koji zahtijevaju da Aja Sofija ponovo postane džamija najprije trebalo da vide kako da vjernicima napune druge džamije u Istanbulu.