Stradali tumuli

Novi ciklus radova počeo je 23. marta. Uprkos nepovoljnim vremenskim prilikama, završeno je pretraživanje područja Tuzi i Zeta. Ovih dana biće završeno područje Pipera.

- Do sada smo locirali 69 lokaliteta različitog karaktera i stanja očuvanosti – kazao je za Pobjedu Dejan Gazivoda.

Da podsjetimo, prema dozvoli koja je izdata od Uprave za zaštitu kulturnih dobara, bilo je predviđeno da rekognosciranje opštine Podgorica traje do 31. decembra. Međutim, zbog veličine teritorije opštine Podgorica posao je nastavljen i ove godine.

- Rekognosciranje je planski rađeno. Pored lociranja pojedinih lokaliteta, prikupili smo informacije od mještana, čija je pomoć bila dragocjena i u identifikaciji arheoloških lokaliteta – napominje Gazivoda.

On ističe da na područjima Malesije i Zete dominiraju ostaci praistorijskih tumula. Nažalost, uglavnom su devastirani.

- Vjekovima je materijal sa tumula uklanjan i podizane su među između komuna i privatnih imanja. Ni vojska ih decenijama nije štedjela. Kamen sa praistorijskih grobnica uglavnom je korišten za izgradnju mitraljeskih gnijezda i grudobrana za artiljerijska oruđa. Čak smo se, na nekoliko mjesta, uvjerili da su na praistorijskim tumulima podignuti stubovi dalekovoda ili repetitori kakve koriste operateri mobilne telefonije. Tumuli su najviše stradali – kaže Gazivoda.

Dobra praksa

Za razliku od gradskog dijela opštine Podgorica, gdje je rekognisciranje rađeno u decembru, na područjima Malesije i Zeta nijesu zabilježeni primjeri ugroženosti arheoloških lokaliteta i objekata procesom urbanizacije. Najbolje su očuvani objekti koji se nalaze na privatnim posjedima.

- Ljudi se drže tradicionalnog vjerovanja da ne valja razgrađivati kućišta i objekte sakralne namjene. Dobra je vijest da dio vlasnika ima i svijest da na imanju imaju arheološku lokalitet ili kulturno dobro, pa spječavaju devastaciju – kaže Gazivoda.

Čitavo područje opštine Podgorice biće rekognosticirano do kraja aprila.

Prethodnica arheološke karte Crne Gore

Stručni timovi nekadašnjeg Zavoda za arheološka istraživanja, do 2010. godine pregledali su 16 crnogorskih opština, dok je preostalo još pet. Potom je završeno rekogonosciranje opštine Rožaje. Nakon Podgorice, počeće istraživanja na teritoriji opština Bijelo Polje, Kolašin i Mojkovac. Taj posao prethodi izradi arheološke karte Crne Gore.

(Izvor:Pobjeda)