No, produktivnoj meinstrim autorki vitalne američke pjesničke scene, nijesu bile strane ni tišine na način na koji su o njima pisale Ivan Boland i Tili Olsen. Nije joj bio stran ni kritičarski prezir izazvan nagovještajima ecriture feminine u njenom tekstu, jer u nekim pjesmama govorila je o ciklusu tjelesnog života i smrti, određivanju proticaja vremena prema tijelu i seksualnosti kao sastavnom dijelu života. Govorila je o ženama koje su poput satova: ,,uvijek svezane za zemlju, osluškuju njene kratke animalne zvuke“. Poput Boland koja je u „Poukama“ pisala o ženi koja živi u irskoj pjesmi („u kojoj je njeno tijelo i njegovo postojanje, hiljadama godina samo posmatrano“), Sekston je svojim stihovima prevazišla pukotine i tišine, i učinila disruptivan prelaz kojim je inicirano preispitivanje identiteta, poetskog motiva i etičkog pravca. Tako se nekadašnja muza i metafora, pasivna u pjesmi, našla u tački u kojoj su se „njena poezija i seksualnost sudarile“.

Neuhvatljivo

Boland u „Poukama“ piše: ,,Počela sam da pišem u zemlji u kojoj su riječi žena i pjesnikinja bile postavljene na suprotnim polovima. Prva riječ koristila se da označi kolektivno odgajanje, druga samorefleksivni individualizam. Priznavano je da su oba pola neophodna, ali bili su poput ulja i vode i nije ih bilo moguće pomiješati. Kao dio mog diskursa, nametnulo se posmatranje ovih života. Postala sam naviknuta na napukli prostor među njima. Definisala sam sopstveni pjesnički glas vičući preko tog napuklog prostora“. Sekstoničin pjesnički glas (izgrađen od sirovih riječi i neuhvatljivog jezika, i iskazan u tekstu koji se, prema Ališi Ostriker, percipira kao strategija za oslobađanje) postavio je mnoga pitanja od kojih je pitanje što znači biti žena, bilo ključno. Tako je Ostriker ukazala na vezu između njenog pisanja i ecriture feminine i okarakterisala ga kao veoma žensko i biološko: „Preokupirana tjelesnim, Sekston je u zamahu između njegovog iskušavanja kao svetog i plodnog, prljavog i oskrnavljenog, i u svojoj nepokornosti ona je žešće od bilo kojeg pjesnika u to vrijeme pisala o fizičkom i mentalnom blaženstvu i svetosti emocionalne naklonosti. Njeno istraživanje patologije predstavlja grozničave pokušaje da se „nagrize barijera“ koja nas dijeli jedne od drugih. Tipično, njeno djelo propisuje odlučnu borbu između Tanatosa i Erosa, samogađenja i samoljubavi, samoubistva i preživljavanja“.

U slavu žene

U pjesmama koje se, prema riječima Roberta Lovela, razvijaju s lakoćom i ispunjene su iskustvom poput dobre proze, odnos prema postojećim pjesničkim formama bio je ambivalentan: rugala im se, ali nije krila ni divljenje, dok je pjevala pjesmu ‘u slavu žene koja ja jesam.’ Mnogo prije nego što je to bilo moderno uraditi, ona je slavila svoj osobeni identitet, ne samo kao američka pjesnikinja, već kao female pjesnikinja, kako je to u knjizi o američkoj poeziji 20. vijeka napisao Ričard Grej. Tako je Sekston svojim tekstom anticipirala ono što se u Sjedinjenim Državama tokom sedamdesetih i osamdesetih godina 20. vijeka počelo nazivati francuskim feminizmom i što se dovodilo u vezu sa spisateljkama koje su svojim žanrovski hibridnim tekstovima inicirale otklon od sistema kulturne, religiozne, polne i lingvističke opresije. Prema Kari Vel te su spisateljke promovisale uzbudljiv, nov pristup razmišljanju o ženama, njihovim tijelima i željama, što je uzrokovalo da se promijene i oblik i lokus feminističkog razmišljanja u okviru američke akademske sredine: „Zavodljivost je bila dio ove priče – bili su to tekstovi koji su pored sveg intelektualizma govorili o želji i tijelu, o erogenim zonama žena i mogućnostima otpuštanja njihove libidinalne sile u pisanju. Za francuske feministkinje, ženska želja je najviše potlačivana i potiskivana patrijarhatom, i trebalo joj je najbrže dati iskaz – što se činilo nemogućim zadatkom jer, kako su smatrale, sam jezik je bio patrijarhalan. Jouissance- francuska riječ za orgazam ili zadovoljstvo tako intenzivno da je u tijelu i izvan njega, postalo je pomodan termin književne teorije za intenzitet koji je, poput ženskog zadovoljstva, izvan jezika“.

Nova poezija

U Kembridžovoj istoriji američke književnosti vrijeme Sekstoničinog života i rada opisuje se u optimističnom tonu, za poeziju barem, i lišeno je tišina sasvim, o čemu svjedoče povećani tiraži pjesničkih zbirki, pokretanje novih časopisa posvećenih poeziji i povećan tiraž časopisa sa tradicijom. Naglašava se da su pjesnici koji su u radu iskazali otklon od postojećih konvencija doživjeli veliku popularnost, a stil blizak svakodnevnom govoru bio je u fokusu. U preciznom mapiranju književne scene toga vremena, Ričard Grej joj dodaje autore poput Rajta i Kinela koji su pokušali da registruju pokrete podsvjesnog, kao i one koji su dramatizovali lično u diskurzivnije, promišljenije forme i inkorporirali elemente ličnih istorija u tekstove. Diverzitet američke pjesničke scene analizira i Džo Džil koja navodi da je u pjesničkim krugovima tog vremena bila aktuelna debata između branitelja ideala visokog formalizma (koji se izjednačavao sa bezličnošću) i zagovornika poezije koja je bila zasnovana na samoispitivanju, a čiji se parametri i konvencije precizno predstavljaju u osvrtu na poeziju Roberta Lovela (na njegove Studije o životu iz 1959. godine) koji potpisuje M.L. Rozental. U tom osvrtu on je izolovao definišuće karakteristike konfesionalnog pisanja i naveo kako se „nova poezija“ prepoznaje kroz odlučan otklon od formalističke, bezlične poetike koja joj je prethodila. Pojasnio je u tom osvrtu i termin konfesionalni kojim se želi opisati djelo koje neukrotivo i spontano nastaje iz izvora subjektivnog iskustva: „Takva retorika je prodorna u konfesionalnoj kritici, gdje je konfesija predstavljena kao neizbježna reakcija na ekstremne lične slučajeve. Konfesionalno pisanje se primarno shvata kao terapeutsko po efektima, istinito („iskrenost koja ne pristaje na kompromise“) i autobiografsko (Lovelov govornik je „on sam, nesumnjivo“). Autorova privatna poniženja, patnje i psihološki problemi postaju središnji za pjesmu“. Lovelove „Studije o životu“ karakterišu se kao kontemplativna i lična pjesnička zbirka koja je potvrđivala ludilo, strah i agoniju kao autentične odgovore na dinamiku porodičnog života, i na život u Americi u poslijeratnom periodu.

Izlazak na površinu je iscrpljujuće postignuće

U knjizi o tišinama iz 1978. godine, Tili Olsen postavlja pitanja: što se događa sa stvaraocem i stvaralačkim procesom u vrijeme kada nastupe tišine? Što mora postojati da bi kreativnost na pravi način bila sprovedena u djelo? Nijesu to, navodi Olsen, Kitsove agonie ennuyeuse, vrijeme neophodno za produženje u prirodnom ciklusu stvaranja. Tišine o kojima ona piše neprirodno su sputavanje onoga što se bori da nastane i uzrok im je paraliza stvaralačkog kapaciteta, cenzura izdavača, odbijanje teme nekog djela ili način na koji je okarakterisano kao „neprikladano“ ili „bez izgleda da pronađe čitalačku publiku“. Olsen pominje i samocenzure, religiozne i političke cenzure, pisce koje ućutkuju vlade, i postavlja pitanje da li je jedno objavljeno djelo sve što je pisac nosio u sebi; da li je njegovo poštovanje prema književnosti preveliko da bi sebi dozvolio da se ponovi; da li mu je „nož perfekcionizma“ bio pod grlom; ili su postojali drugi zahtjevi, druge odgovornosti zbog kojih pisanje nije moglo da bude na prvom mjestu? Pisac pripada klasi, piše iz određenog pola ili boje kože koja je u književnosti marginalizovana, i njegov izlazak na površinu je iscrpljujuće postignuće, zaključuje Olsen.

(Izvor:Pobjeda)