Profesora Filozofskog fakulteta u Beogradu u penziji, donese nešto novo, do tada nepoznato i neistraženo, a od velikog značaja za sagledavanje određenih istorijskih procesa u cjelini. To je slučaj i sa njegovom knjigom ‘’Vatikan u balkanskom vrtlogu’’, koju je prošle godine štampao renomirani beogradski izdavač ‘’Albatros Plus’’, koji je već izdao nekoliko knjiga ovog znamenitog srpskog i jugoslovenskog istoričara, ali i nekog ko zauzima istaknuto mjesto i na svjetskoj istoriografskoj mapi. I prije pojave ove knjige, uvaženi akademik Živojinović ubrajan je u najbolje poznavaoce Vatikana i Katoličke crkve i njihove uloge u burnim i dramatičnim događajima 19. i 20. vijeka, tako da je knjiga ‘’Vatikan u balkanskom vrtlogu’’, samo potvrdila njegovu naučnu superiornost na ovom polju. I ne samo na njemu.
Kako i sam autor u njenom predgovoru kaže, knjiga je nastala kao rezultat njegovih stalnih i višegodišnjih interesovanja i želje da što više sazna ‘’o gledištima i namjerama Vatikana i Katoličke crkve u 20. vijeku na evropskim prostorima u složenim okolnostima’’. Kao takva, knjiga, između ostalog, otkriva stavove koje je Sveta Stolica imala prema Srbima i pravoslavlju, kao i njeno ponašanje prema Italiji i SAD, i njen doživljaj balkanskog prostora i u svemu tome uloge evropskih sila. Knjiga, zapravo, sadrži tekstove koje je autor objavljivao tokom mnogih godina svoga upornog i napornog istraživanja po mnogim arhivima. Ali, bez obzira na godinu kada su nastajali, smješteni tako na jednom mjestu, tekstovi se savršeno povezuju i nadovezuju, tako da sve djeluje kao besprekorno skladna cjelina.
„Ovi prilozi svjedoče o različitim temama i problemima – Konkordatu sa Kraljevinom Srbijom, stvaranju jugoslovenske države tokom Prvog svjetskog rata, mirovnim naporima pape Benedikta XV i njegovim nastojanjima da obezbijedi svoje učešće u pregovorima o zaključenju mira i pojedinim političkim rješenjima, posredničkim nastojanjima, vezama sa predsjednikom SAD Vudrom Vilsonom” – zapisao je Živojinović u svom predgovoru na početku knjige, i dalje, pojasnio:
„Tu su takođe i rasprave koje otkrivaju držanje Sv. Stolice prema promjenama nastalim na Balkanu nakon završetka Prvog svjetskog rata, italijanskoj okupaciji Dalmacije i ostrva, sukobu između Vatikana i katoličkog klera, držanju pojedinih biskupa i njihovom otporu vatikanskoj podršci italijanskoj politici prema Kraljevini SHS. Usput se otkrivaju i druga, manje istražena pitanja i problemi. Među njima su i držanje prema zaraćenim državama – Centralnim silama i Saveznicima, nastojanjima da se održi postojeći politički, društveni i privredni poredak u srednjoj Evropi, naporima da se sačuva Austrougarsko carstvo od raspada, teritorijalnim pretenzijama pojedinih sila (Njemačke, Francuske, Italije, Rusije), ekumenizmu. Drugim riječima, prilozi saopštavaju mnogo nepoznatog, otkrivaju lice i naličje vatikanske politike tokom 20. vijeka”.
Kroz tekstove „Vatikan i Srbi u XX vijeku” i „Sveta Stolica, Srbi i pravoslavlje u XX vijeku”, akademik Živojinović se bavi i dešavanjima iz bliske,nedavne prošlosti, što ga navodi na zaključak da je ‘’neprijateljsko držanje Sv. Stolice prema Srbima i pravoslavlju predstavljalo konstantu njene politike u XX vijeku’’.
Sve u svemu, njegova knjiga ‘’Vatikan u balkanskom vrtlogu’’, doživljava se kao pouzdan kompas kojim se određuje put do mnogih odgovora kojih do sada nije bilo na brojna otvorena pitanja, nastala upravo iz tog ‘’balkanskog vrtloga’’.
(Izvor:Dan)
