“Nemajte nikakvih sumnji – svi ćemo stići do cilja. Svi ćemo se i vratiti kući, budite sigurni!
Ako je naša volja jaka i prava, kompas nas neće iznevjeriti; ako je zvijezda u našim srcima stabilna, zanos vjetra nam neće poremetiti našu rutu!” – s poetskim zanosom obratio se, u predvečerje 4. oktobra 1917, posadama 15 teških tromotornih bombardera tipa “Caproni Ca-3”, kapetan Gabrijele D`Anuncio.
D'Anuncio, rođen pod imenom Gaetano Rapagne (1863-1938), bio je italijanski pjesnik, dramaturg, pustolov i nacionalistički političar, poznat kao osnivač kratkotrajnog Italijanskog regenstva Kvarnera, samoproglašene države na području današnje Rijeke (1920-1924), a mnogi ga smatraju duhovnom pretečom Benita Musolinija i njegovog fašističkog pokreta.
D 'Anuncio je jedna od ikona italijanske dekadencije, umjetničkog stila koji se razvijao kao kontrapunkt racionalizmu, naučnom pozitivizmu i naturalizmu. Imao je nadimak Vate (Prorok) i bio je centralna figura na italijanskoj književnoj sceni na prelazu iz 19. u 20. vijek, odnosno u političkom životu te zemlje od 1914-1924.
Već proslavljeni italijanski pjesnik i avanturista, od ulaska Italije u rat na strani Antante 1915, obukao je uniformu i borio se protiv Austro-Ugara i njihovih saveznika Njemaca. Kao vatreni italijanski nacionalista i jedan od budućih ideologa fašizma koji je nedugo poslije rata zavladao Italijom, D`Anuncio je sukob sa Austro-Ugarskom iskoristio da nizom neuobičajenih i smjelih vojnih akcija već tada istakne svoju tezu o Jadranu kao “Italijanskom moru” i istočnoj obali Jadrana kao neodvojivom dijelu matice Italije.
Noćni vazdušni napad na drugu po važnosti i veličini austrougarsku pomorsku bazu na Jadranu – ratnu luku u Boki Kotorskoj, stoga je D`Anuncio vidio kao perfektan dokaz italijanske supremacije nad prekomorskim susjedima.
Pred njime je bio veliki izazov – kako da u noći, bez drugih navigacionih pomagala osim kompasa i zvijezda, preleti 400 kilometara otvorenog mora i pogodi bombama austrougarske i njemačke pomorske snage u Boki, a sve to leteći na tada najtežem italijanskom bombarderu – tromotornom “Caproniju Ca-3” koji je bio prvenstveno namijenjen za dnevne misije nad kopnom, a ne noćne nad morem.
Caproni Ca-3 bio je dvokrilac dužine 11,05 metara sa rasponom krila od 22,74 metra. Pogonila su ga tri motora „Isotta-Fraschini“, svaki snage 150 KS, a avion je postizao maksimalnu brzinu od 137 km/h. Bio je naoružan sa dva mitraljeza i mogao je ponijeti do 800 kg bombi.
Kada je propala Venecijanska Republika, građani Perasta su plačući, sa jarbola u svom gradu spustili zastavu Venecije i zakopali je ispod oltara svoje glavne crkve, posvećujući je i čuvajući za ponovno podizanje, u što je uprkos svemu, vjerovala njihova bezgranična odanost Matici.
Prvo noćno avio-bombardovanje Boke 4. oktobra 1917, u Italiji je i danas poznato kao “L'impresa di Cattaro” (Poduhvat nad Kotorom) a u čast tog dogadjaja u Đoja del Kole je podignut i spomenik koji i danas stoji u tamošnjoj bazi italijanskog ratnog vazduhoplovstva.
Prema zvaničnim austrougarskim podacima i prema dostupnom istorijskom materijalu, u noćnom bombardovanju Boke 4. na 5. oktobar 1917, italijanski avioni nisu pričinili nikakve značajnije štete na brodovima ili instalacijema, jer je najveći dio njihovih bombi bezopasno pao u more.
(Izvor:Vijesti)
