“Ako je bar trećina ekonomije u sivoj zoni, a to je najniža procjena, riječ je o sumi od 1,5 milijardi eura, što samo za sebe govori o kakvom se poreskom potencijalu radi”, rekao je Damjanović Glasniku Privredne komore (PKCG).

On je kazao da je siva ekonomija, nažalost ponovo na nivou iz 90-ih, i to punih 30 godina nakon tog neslavnog ekonomskog perioda, ključni je problem i za državu i za zdravi, legalni dio privrede.

“Nelojalna konkurencija, koja samo naizgled smanjuje cijene robe i usluga, a u stvari dovodi do nezakonitog bogaćenja i stvaranja enormnih socijalnih razlika ruši temelje naše ekonomije i značajno usporava ekonomski rast i razvoj. Zato suzbijanje sive ekonomije, odnosno povećanje poreskog i carinskog obuhvata mora biti u temelju politike ozdravljenja javnih finansija, odnosno povećanja javnih prihoda”, smatra Damjanović.

Prema njegovim riječima, od regulacije tržišta akciznih proizvoda i potrebe surovog obračuna države sa organizovanim krijumčarenjem cigareta i ostale akcizne robe, preko zaustavljanja poreske evazije, do sprečavanja obavljanja neprijavljenih, odnosno neregistrovanih djelatnosti, širok je dijapazon frontova u suzbijanju sive ekonomije, koje je neophodno istovremeno otvoriti.

On je na konstataciju da privrednici smatraju da bi smanjenje doprinosa na zarade zaposlenih doprinijelo smanjenju sive ekonomije, kazao da je kao poslanik godinama u kontinuitetu ukazivao na jedan svojevrsni crnogorski paradoks.

“Izuzetno visok nivo doprinosa, koji je maltene poništio politiku niskog poreza na dohodak fizičkih lica, prosto guši preduzeća, ali i tako visok, nedovoljan je za alimentiranje potreba fonda PIO, odnosno Fonda zdravstva i Zavoda za zapošljavanja, pa se nedostajuća sredstva nadomještavaju transferima iz budžeta, a budžet se finansira rastućim ino-dugom. I tako u krug godinama, da ne kažem decenijama”, rekao je Damjanović.

Jasno je da je, kako smatra, ključ u činjenici da, vjerovatno manje od polovine privrednih subjekata realno obračunava i plaća poreze, a prije svega doprinose, i na svojim leđima nosi onaj drugi dio privrede koji konstantno zakida državu.

"Finansiranje sve većih potreba društva može i mora biti isključivo iz realnih prihoda, a ne, kao što je to slučaj decenijama unazad pa i sada, velikim dijelom iz rasta ino-duga, koji je na nivou koji polako nagriza temelje crnogorske ekonomije", smatra Damjanović.

Većina privrednika pokazala odgovornost u procesu fiskalizacije

Govoreći o primjeni novog Zakona o fiskalizaciji u prometu roba i usluga, koja je u punom obuhvatu počela od 1. juna, Damjanović ističe da je većina privrednih subjekata pokazala odgovornost prema ovom važnom državnom projektu.

“Time su iskazali i suštinski patriotizam prema državi, kao i želju da se pruži neophodan doprinos legalnom i zakonitom poslovanju u Crnoj Gori", rekao je Damjanović.

On je kazao da će od implementacije ovog zakona, u kvantitativnom smislu svakako doći do povećanja prihoda, a u kojoj mjeri, zavisiće i od konačnog izgleda ovogodišnjeg budžeta, odnosno od efikasnog sprovođenja Zakona, odnosno fiskalizacije.

“Kvalitativno, prednosti su nemjerljive. Od podizanja svijesti o tome da je realno obračunat i plaćen porez mjera patriotizma i poštovanja obaveza, do činjenice da nas to svrstava u red ozbiljnih evropskih društava, koje evropske vrijednosti sprovodi i u praksi”, ocijenio je Damjanović.

On je, govoreći o odluci nove Vlade o objedinjavanju tri bivše uprave u jedinstvenu Upravu prihoda i carina, kazao da je ona utemeljena, s jedne strane u uporednoj praksi ozbiljnih evropskih država, a s druge strane u namjeri racionalnijeg i efikasnijeg upravljanja javnim prihodima.

Takozvano "mekano" spajanje specifičnih oblasti poput poreza i carina, neophodno je uraditi tako da se ne ometaju redovne aktivnosti iz obje oblasti, a da se istovremeno uvezuju ove djelatnosti, recimo na način da se pojedini carinski i poreski obveznik prati faktički od momenta uvoza određene robe, pa do prodaje te robe u maloprodaji u Crnoj Gori.

Cilj rješavanje ozbiljnih sistemskih problema u oblasti poreza, carina i igara na sreću

On je, na pitanje šta je postavio kao svoje mjerljive ciljeve kada je počeo da obavlja ovu značajnu dužnost, odgovorio da su ciljevi definisani, ne samo javnim politikama nove vlasti, koja je u prilici da mijenja tridesetogodišnju politiku kontinuiteta prethodne, već i prepoznatljivim problemima koji su se u dugačkom periodu samo nagomilavali.

“Od visokog nivoa poreskog duga, brojnih problema u blagovremenoj naplati tog duga, selektivnog odnosa prema poreskim i carinskim obveznicima, visoke korupcije i organizovanog kriminala u carinskim poslovima, naročito sa akciznom robom, pa do rasta sive ekonomije i nedovoljnog poreskog i carinskog obuhvata. Zato će i akcenat u radu biti na rješavanju ozbiljnih sistemskih problema u oblasti poreza, carina i igara na sreću, koji su godinama skrivani iza relativno solidnih priliva usljed turističkog buma i rasta bruto domaćeg proizvoda (BDP)”, rekao je Damjanović.

On je naveo da je iza fasade rasta budžetskih prihoda zbog generalnog rasta ekonomske aktivnosti, sakriveno dosta problema, koji su dobro poznati svakom zaposlenom u Upravi, a i šire, a koje je pandemija koronavirusa, ali i promjena vlasti iznijela na vidjelo.

On je podsjetio da su Uprava prihoda i carina i Privredna komora polovinom maja potpisale Sporazum o saradnji, kao nastavak dobre prakse koju je Privredna komora imala u saradnji sa bivšim Poreskom upravom i Upravom carina.

"Saradnja ove dvije institucije, koja između ostalog uključuje i razmjenu brojnih poslovnih i finansijskih informacija, zajedničke aktivnosti u borbi protiv sive ekonomije, organizaciju obuka, seminara i drugih vidova edukacije, nezamjenljiv su faktor rasta povjerenja između poslovne zajednice i Uprave”, zaključio je Damjanović.

Mina biznis/RTCG