Tokom prethodne godine zabilježen je najveći negativni prirodni priraštaj u istoriji Crne Gore koji je iznosio -2.105, a samo u januaru ove godine bio je -446. Kao i za period cijele 2021. godine tokom koje je zabilježena ogromna smrtnost za crnogorske prilike od 9.129, tako je i u januaru ove godine registrovan veliki broj smrti, koji predstavlja novi rekord na mjesečnom nivou. U prvom mjesecu 2022. godine živote je izgubilo 968 crnogorskih građana.

Broj umrlih u januaru 2020. godine, dok kod nas još uvijek nijesu bili registrovani prvi slučajevi infekcije korona virusom iznosio je 580, što se poklapa sa prosjekom iz godina prije pandemije. Ove godine u januaru je, kao uzrok smrti, kovid prijavljen kod 153 slučaja, tako da u prvom mjesecu 2022. bilježimo 235 takozvanih „neočekivanih smrti“.

Od početka pandemije, pa do kraja prošle godine, umrlo je za 26,3 odsto osoba više u odnosu na prosjek smrtnosti prije pandemije, što znači da je ukupan mortalitet uvećan zbog pandemije za 3.413 lica.

Od ovog broja, za 2.411 preminulih lica direktan uzrok smrti bio je kovid, dok se uzrok smrti za ostalih 1.002 lica može objasniti neprijavljenim inficiranim slučajevima ili indirektnim uticajem pandemije na zdravlje i zdravstvenu zaštitu stanovništva. Ovaj negativni trend nastavljen je i u ovoj godini.

Preliminarni podaci Monstata za januar ukazuju da, kao posljedicu rekordne smrtnosti, negativni prirodni priraštaj bilježi sve više opština, pa je prvi put registrovan i u glavnom gradu Crne Gore. Trenutno je negativan prirodni priraštaj zabilježen u 21 opštini, a samo u Budvi, Plavu i Rožajama je više novorođenih od umrlih. Ukupno je u ova tri crnogorska grada prirodni priraštaj u plusu samo 12, dok u Plužinama i Šavniku u januaru nije rođeno nijedno dijete.

U nedavno objavljenom istraživanju Centra za demokratsku tranziciju i Društva statističara i demografa, ocijenjeno je da je pandemija korona virusa, pored loše demografske politike iz prethodnog perioda, doprinijela devastaciji stanovništva Crne Gore i ozbiljno dovela u pitanje razvoj tog najznačajnijeg resursa svakog društva.

Prema analizi u istraživanju zasnovanoj na podacima negativnih demografskih kretanja u posljednje tri godine, Crna Gora će za 30-ak godina izgubiti jedno čitavo Bijelo Polje, u njoj će živjeti 577.000 stanovnika, a svega 15 odsto stanovništva živjeće na sjeveru države.

Autori istraživanja, izvršni direktor CDT-a Dragan Koprivica i izvršna direktorica DSD-a Gordana Radojević ocijenili su da je nepostojanje adekvatne populacione politike godinama unazad učinilo da mogućnosti socijalne, poreske, politike zdravlja, regionalnog razvoja i drugih, ne budu iskorišćene za suzbijanje negativnih demografskih trendova.

Ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović nedavno je, na iznenadno zakazanoj konferenciji za medije dva dana prije održavanja lokalnih izbora u Beranama gdje je sa kolegom ministrom finansija Milojkom Spajićem i premijerom Zdravkom Krivokapićem podržao listu „Berane sad“, saopštio da će Vlada usvojiti mjeru kojom će „odgovoriti na demografsku krizu“ na način što će roditeljima svakog djeteta koje se rodi ove godine u crnogorskim opštinama koje su u 2020. godini imale negativan prirodni priraštaj obezbijediti 1.000, a u ostalim 500 eura.

Osim što je kao referentnu tačku uzeo 2020. godinu, kada je negativan prirodni priraštaj bilježilo 17 opština, zanimljivo je da je ovaj populistički potez Milatović povukao i desetak dana nakon objavljivanja izvještaja koji su objavili CDT i DSD, u kojem se upozorava da se ovaj problem ne smije svoditi isključivo na populističke mjere, odnosno finansijske podsticaje „koji obično vode isključivanju žena iz tržišta rada i svođenju uloge žene samo na reproduktivnu“.

U analizi ove dvije organizacije preporučili su donosiocima odluka „ukoliko im je ostalo vizije i potrebe za očuvanje osnovne supstance stanovništva, da bez odlaganja“ formiraju kancelariju za vođenje populacione politike, hitno usvoje strategiju demografske revitalizacije Crne Gore do 2030. ali i kreiraju otvorene dinamičke baze podataka o demografskim kretanjima u Crnoj Gori, bez kojih nema ozbiljnog bavljenja demografskom politikom. Nijedan od ova tri elementa nije predstavljen na konferenciji za medije ministra Milatovića.