To je poručeno sa javnog časa održanog u organizaciji Građevinskog fakulteta povodom godišnjice od zemljotresa koji je na drastičan način promijenio i Crnu Goru i svijet primjene seizmičke nauke, prenosi Pobjeda.

I pored značajnih iskustava stečenih nakon ovog zemljotresa evidentna je nedovoljna briga o smanjenju seizmičkog rizika u našoj zemlji.

Kako je u okviru segmenta koji tretira seizmički rizik u Crnoj Gori danas kazao prof. dr Srđan Janković, naročitu opasnost nosi činjenica da je većina bespravnih objekata rađena daleko van projekata i pravila struke, pa su posebno ranjivi na eventualno ponavljanje sličnog scenarija iz prošlosti.

Prema procjenama, takvih je više od 100.000 na nivou Crne Gore.

Katastrofalni zemljotres koji je pogodio Crnu Goru 1979. godine, sa svim razornim posljedicama, bio je strašna opomena ali i prekretnica i revolucija koja je na nove osnove postavila propise u oblasti planiranja i gradnje, ali nas realnost upozorava da se protokom godina zaboravilo na te važne lekcije.

Govoreći o stručnim izazovima u oblasti zemljotresnog inžinjerstva doc. dr Jelena Pejović navela je i faktografske podatke koji opominju.

"Zemljotres magnitude 7 stepeni, čiji je epicentar bio u moru 14 kilometara od obale, prouzrokovao je 136 ljudskih žrtava (101 u Crnoj Gori, 36 u Albaniji), doveo do oštećenja 58.000 objekata, oštetio ili uništio 350 kilometara magistralnih i 200 kilometara regionalnih puteva i prouzrokovao štetu od 4,5 milijardi tadašnjih američkih dolara, što bi prema današnjim procjenama iznosilo namnaje 15 milijardi eura",  navela je Pejović.

Prof. dr Božidar Pavićević kazao je ostaje pitanje da li su se, protokom vremena, izvukle prave pouke i istrajalo da smjeru koji je zacrtan, između ostalog, i ustanovljavanjem Građevinskig fakulteta 1980. godine.

"Sa takvom štetom Crna Gora bi bila zbrisana i odsječena da nije bilo brze reakcije i projekta koji je u zamahu doveo do formiranja Građevinskog fakulteta, školovanja kadrova, izrade planova kroz djelatnosti Republičkog zavoda za urbanizam i projektovanje, doprinosa međunarodne zajednice, odnosno Ujedinjenih nacija i činjenice da smo bili dio one Jugoslavije koja je, rekao bih, posljednji put pokazala veličinu i humanost kroz podršku federativnih članica, što je prethodno bio slučaj i nakon razornog zemljotresa u Skoplju 1963. godine",  istakao je Pavićević, profesor u penziji, sudionik i aktivni činilac i pokretač promjena koje su se dogodile nakon 1979. godine u ovoj oblasti.

On je svoj profesionalni put počeo u OGP-u (Opšte građevinskom preduzeću Titograd), nastavio u Reubličkom zavodu za urbanizam i projektovanje a završio na Univerzitetu Crne Gore.

Prema njegovim riječima, u tom periodu je bilo sugestija i spremnosti da se uradi vrlo važna stvar, ali je propušteno da se kroz projekat uradi i GUP tadašnjeg Titograda.

To je, prema njegovoj ocjeni, bila „pandorina kutija“ haosa koji danas imamo u praksi.

On je istakao da je zemljotres 1979, pored usvajanja zakona i propisa koji regulišu oblast seizmike i projektovanja, doprinio promovisanju principa prema kojem je prilikom gradnje potrebno da djeluju u sprezi arhitekta i konstrukor, odnosno da nema naknadnog prilagođavanja. Drugim riječima – da seizmički rizik treba ugraditi u princip projektovanja.

Jelena Pejović istakla je da nekoliko ključnih principa savremenog seizmičkog inžinjerstva, među kojima su procjena rizika, primjena i razvoj inovativnih metodologija, zatim rekonstrukcija, ojačanje i sanacija postojećih objekata nedovoljne seizmičke otpornosti, kao i ništa manje važno, uključivanje u međunarodne naučne razvojne projekte u oblasti inžinjerstva.

Izvor: Pobjeda