Nedavna situacija u vezi sa Zakonom o predsjedniku koji nastoji da od predsjednika preuzme neke ustavne nadležnosti izazvala je veliki protest u Podgorici. To je čak opisano kao “ustavni udar“. Čini se da je proruski i prosrpski Demokratski front podigao ulog u preuzimanju vlasti. Novinare Reporti.net-a je zanimalo koliko je teška politička situacija u Crnoj Gori?

“Crna Gora se nalazi u dubokoj političkoj i institucionalnoj krizi, dominantno kreiranoj od strane vlasti koja je dobila veoma tanku većinu (41-40 MP) prije nešto više od dvije godine. Jasna je politička namjera DF da kršenjem Ustava, usvajajući antiustavni zakon, produbi insitucionalnu i političku krizu, udalji Crnu Goru od evropskog puta. Ono što je zapanjujuće je činjenica da su na ovakvo urušavanje pristali lideri i poslanici partija koji su dobili glasove na jasnoj građanskoj i evropskoj agendi, prevashodno URA Dritana Abazovića“, pojasnio je Konjević.

Dritan Abazović je dobio mandat da formira manjinsku vladu zarad nastavka procesa EU integracija, a rezultat neuspjeha u tom smislu mu je izglasano nepovjerenje. Dok je Abazović uvjeravao svoje evropske partnere da će mu to biti glavni prioritet, EU je izrazila razočarenje što je “samo rekao, ali nije učinio“. Crna Gora je u tom pogledu izgubila još jednu značajnu godinu.

Novinare je zanimalo da li je Abazović uopšte bio posvećen evropskoj agendi?

“Nažalost nije. Manjinska Vlada je formirana sa prioritetnom obavezom inteziviranja evropskog puta, jer je Crna Gora dobila ozbiljnu šansu usljed globalne geopolitčke krize, izazvane agresijom Ruske Federacije na Ukrajinu da ubrza svoj EU put. Umjesto toga, kao i deblokiranja državnih institucija, Abazović je kao svoje prioritete postavio Temeljni ugovor sa SPC, ali i “čudan odnos” prema predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću. Danas imamo najgori izvještaj EK od kad je Crna Gora otpočela proces pristupanja, a u svim poglavljima se ističe da je došlo do stagnacije ili nazadovanja“, kategoričan je Konjević.

Temeljni ugovor sa Srpskom pravoslavnom crkvom, uprkos obećanju da će biti podvrgnut naučnoj analizi, pa čak i javnoj raspravi, potpisan je bez upozorenja, bez najave i van očiju javnosti. Upitan je da li je ovo “mrlja“ na crnogorskoj demokratiji?

“Naravno da jeste, budući da je čitav niz predstavnika akademske zajednice, nezavisnih intelektualaca, predstavnika NVO sektora iskazao veliki broj zamjerki na sami tekst i ono što je duh sporazuma. A njegova suština je desekularizacija Crne Gore i preuzimanje bogatog kulturno-istorijskog i duhovnog nasljeđa Crne Gore. Na ovaj način, premijer Abazović i njemu lojalni ministri su udarili oštar šamar građanskoj, multietničkoj Crnoj Gori. Sigurni smo da će neka naredna Vlada ili Ustavni sud, kada izborom novih sudija njegov rad bude deblokiran, imati jasan i profesionalan pravni odnos prema neustavnim i nezakonitim odredbama ovog ugovora. Kao prosta ilustracija na koji način je to urađeno, nek posluži i podatak, da je ugovor o prenosu kompletno sakralnog nasljeđa Crne Gore poptisan skoro u tajnosti, da je vrh srpske crkve došao nenajavljenim helikopterom i da u sali za potpisivanje nije bio prisutan niko izuzev Abazovića nekoliko ministara i brojnog sveštenstva SPC“, jasan je Konjević.

Već neko vrijeme razni politički komentatori neke politike u Crnoj Gori vide kao igranje uglavnom u opštesrpskom interesu, a Abazović, pored DF-a, nije pošteđen da bude identifikovan kao jedan značajan igrač u tom pogledu. Novinari su upitali Konjevića da li se dovodi u pitanje crnogorski karakter Crne Gore?

“Građanski i evropski karakter naše zemlje je veoma ugrožen. Nažalost, ključnu ulogu u razgradnji vitalnih državnih institucija, zaustavljanju evropskog puta i kolonijalnom odnosu prema Srbiji ima premijer Dritan Abazović. Upravo on je na ključna mjesta u sektoru energetike i na nekim drugim važnim državnim pozicijama postavio kadar DF. A jasna vam je relacija DF i srpskog predsjednika Vučića. Zbog toga je pred ovom generacijom crnogorskih političara ozbiljan zadatak da našu zemlju vrati na evropski put. I da obnovi vjeru naših građana u snagu institucija“, poručio je Konjević.

Crna Gora, Kosovo i Bosna i Hercegovina osuđuju Srbiju da izaziva nestabilnost u njihovim zemljama. Na Kosovu, posebno, svjedočimo tome iz prve ruke s obzirom na stanje u sjevernom dijelu Kosova. S druge strane, predsjednik Vučić najmelanholičnije govori u medijima da utiče na koordinisanu antisrpsku zavjeru iz Prištine, Podgorice, Sarajeva, pa i Zagreba. Konjevića su upitali da ocijeni navode?

“Jasno je da političko rukovodstvo Srbije destabilizuje određene zemlje regije što smo nažalost i mi u Crnoj Gori osjetili kroz intezivnu kampanju kojoj svjedočimo u proteklih par godina. Desetine hiljada tekstova u kojima se Crna Gora i Crnogorci prikazuju na najgori mogući način, gotovo svakodnevno komentarisanje političkih prilika u našoj zemlji i jasna agenda Srpske pravoslavne crkve u našoj zemlji doveli su do toga da se percepcija javnosti iskrivi do te mjere da se ne razlikuje istina od laži. Naši evropski i evrotlanski parteri moraju imati jasan odgovor na ovakvo ponašanje, koje veoma često kroz projekat “Srpski svet” podsjeća na “Ruski mir” čiju “realizaciju” vidimo ovih mjeseci u Ukrajini“, naglašava Konjević.

Vučićevim pozivom svi Srbi su napustili kosovske institucije, a razlog za to je odluka Vlade Kosova da proširi svoj saobraćajni suverenitet na sjeverni dio. Upitan je da prokomentariše taj potez?

“Ne bih sebi davao za pravo da komentarišem unutrašnja pitanja susjednih zemalja, upravo kao što ne želim da se neko na dnevnom nivou bavi političkim pitanjima u mojoj zemlji. Moja jedina želja je mirno, zdravo i na duže staze održivo rješenje između Kosova i Srbije. Crna Gora je svoj stav rekla još 2008. godine“, naglasio je Konjević.

Kosovo, kao i Crna Gora, odbacuje ideju otvorenog Balkana, tvrdeći da to konsoliduje srpsku hegemoniju u regionu, ali i zato što Srbija ostaje pri stavu da Kosovo bude deo nje. Svakako, i Crna Gora dijeli neke od ovih strahova.

Konjevića su upitali šta je, zaista, Otvoreni Balkan?

“Po našem shvatanju, Open Balkan je supstitucija za evropsku perspektivu zemalja regije, što je za nas neprihvatljivo. Gotovo da ne postoji nijedan pozitivan aspekt za ulazak Crne Gore u ovu regionalnu kooperaciju, koju dio javnosti čak doživljava kao zamjenu za nove ideje Velike Srbije, samo na drugi način. Naši ekonomski sistemi treba da se prilagođavaju sistemima EU kojoj sve zemlje teže, a ne nekim maglovitim procesima koji od starta predstavljaju samo supremaciju jedne ili dvije države nad svim ostalima u regiji. Naši međunarodni prijatelji su takođe, više nego jednom, istakli da ovakve vrste udruživanja i saradnje mogu biti uspješne samo ako su uključene sve zemlje regije na ravnopravnim osnovama, a ukoliko polovina njih nije, to nije to“, pojasnio je Konjević.

I takođe, na kraju, upitali su ga smatra li da treba ponovo razmotriti liniju razgraničenja između Kosova i Crne Gore, koja je u prošlosti izazvala popriličnu debatu na Kosovu?

“Potpisnik sam tog Sporazuma kao tadašnji ministar unutrašnjih poslova Crne Gore. Smatram da je veoma dobro što su Crna Gora i Kosovo završili taj važan posao kao dio svoje evropske agende. Taj sporazum je potvrđen od strane odgovorajućih institucija obje države, i mislim da smo u duhu dobrosusjedskih odnosa, na profesionalan način, odgovorno u interesu dvije države završili taj evropski zadatak. To su potvrdili i naši zajednički međunarodni partneri“, zaključio je Konjević.