Izvještaj Evropske komisije (EK) o monitoringu EU bezviznog režima objavljen je juče u Briselu. 

"Konkretno, šeme državljanstva investitorima u trećim zemljama sa bezviznim pristupom EU mogu se koristiti za zaobilaženje redovne procedure EU za kratkoročni boravak i detaljne procjene individualnih migratornih i bezbjednosnih rizika koje ona podrazumijeva, uključujući moguće izbjegavanje mjera na planu sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma. Ovo je posebno problematično kada se pasoši koji se izdaju korisnicima ovakvih šema ne mogu razlikovati od drugih običnih pasoša", navela je Evropska komisija u izvještaju. 

Kako se navodi, Evropska komisija sarađivala je sa svim zemljama bez viza koje koriste šeme za ekonomsko državljanstvo u cilju sprečavanja i ublažavanja mogućih bezbjednosnih rizika za EU.

"U ovom trenutku, određeni broj trećih zemalja sa bezviznim režimom su pod pomnim nadzorom zbog potencijalnih rizika koje izazivaju njihovi programi za dobijanje ekonomskog državljanstva ili njihovih planova da uspostave takve šeme. To uključuje Albaniju, Crnu Goru i Sjevernu Makedoniju, kao i Vanuatu i neke zemlje na Karibima. Zemlje koje su dobile izuzeće od viznog režima kroz dijaloge o liberalizaciji su pod pomnim nadzorom u kontekstu redovnog izvještavanja u okviru mehanizma suspenzije viznog režima, kao i kroz izvještaje o proširenju, gdje je to primjenjivo", piše u izvještaju Evropske komisije.

Ističe se da je Evropska komisija prošle godine dala eksplicitne preporuke da se efikasno ukinu takve šeme ili da se zemlje uzdrže od usvajanja ekonomskog državljanstva.

"Pored toga, ovo pitanje se takođe razmatra u kontekstu redovnog političkog dijaloga, kao i na sastancima Pododbora za pravosuđe, unutrašnje poslove i bezbjednost koji se organizuju u okviru Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između EU i zainteresovanih zemalja. S tim u vezi, Evropska komisija pozdravlja odluku Albanije da suspenduje inicijative vezane za uspostavljanje šeme ekonomskog državljanstva, kao i postepeno ukidanje šeme ekonomskog državljanstva u Crnoj Gori", navedeno je u izvještaju EK.

Podsjetimo, bezvizni režim između Crne Gore i EU uspostavljen je 2009. godine. 

EU trenutno ima bezvizni režim sa 61 zemljom koje nijesu članice EU, a osam je dobilo izuzeće od viza kao rezultat uspješnog završetka dijaloga o liberalizaciji viznog režima (Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija, Srbija, Gruzija, Moldavija i Ukrajina). U aprilu ove godine Savjet EU i Evropski parlament su se saglasili da se Kosovu odobri izuzeće od viza, nakon uspješnog završetka dijaloga o liberalizaciji viznog režima, što će stupiti na snagu najkasnije 1. januara 2024. godine.