Cijene naknada za odvoz komunalnog otpada za građane, zavisno od opštine, iznose od tri do deset centi po kvadratu stambene površine. U nekoliko opština uskoro će doći do povećanja cijena, a u nekima se analizira raspodjela ove cijene između preduzeća koja sakupljaju otpad i onog kojeg gazduje deponijom, kao što je slučaj u Podgorici.

To pokazuje analiza rađena za potrebe Udruženja komunalne privrede, u koju su “Vijesti” imale uvid. U izmjenama cijenovnika biće ubuhvaćene posebno cijene za firme i druga pravna lica.

Cijena se određuje na osnovu normi iz Zakona o komunalnim djelatnostima i Uredbe o bližim elementima i metodologiji za određivanje cijena komunalnih usluga, a najviše zavisi od formule gdje se ukupni procijenjeni troškovi zbrinjavanja otpada dijele sa ukupnom stambenom površinom sa teritorije iz koje se otpad odvozi. Za preduzeća i druga pravna lica (škole, bolnice, ustanove...) cijene se formiraju po kvadratu poslovnog prostora i podijeljeni su u više kategorija, a konačne cijene su i po nekoliko puta više od one koju plaćaju građani.

Najznačajniji troškovi koji utiču na konačnu cijenu za građane i ostale korisnike su rashodi za zaposlene odnosno njihov broj i iznos bruto zarade, kao i to da li preduzeće koje sakuplja otpad ima svoju deponiju ili mora da ga vozi i predaje u neku drugu opštinu.

Naknada u Andrijevici tri centa, a na Žabljaku 10

Najniža cijena za odvoz smeća je u Andrijevici gdje košta tri centa po kvadratu, a najskuplja u Baru i na Žabljaku gdje košta deset centi. Slijede Podgorica i Berane sa po devet centi, Kotor sa 8,5 centi...

U nekoliko opština u pripremi je novi cijenovnik, tako da bi odvoz smeća uskoro trebalo poskupjeti u Budvi sa 6,5 na 8,7 centi. U Tivtu sa 8,3 na 8,9 centi, u Bijelom Polju sa 6,5 na devet centi po kvadratu stambenog prostora. U toku je izrada novog cjenovnika za Cetinje gdje odvoz sada košta 4,4 centa, kao i za Kolašin gdje je cijena šest centi, ali se u analizi ne navodi podatak za koliko će ove usluge poskupjeti.

U sedam opština nije donijet novi cijenovnik: Herceg Novi, Tuzi, Gusinje, Mojkovac, Plav, Petnjica i Plužine, pa se očekuje da nove cijene budu poznate narednih mjeseci. Dok u vrijeme pisanja analize u julu ove godine nije bilo poznato šta se dešava sa cijenovnicima u Nikšiću i Andrijevici.

Sporna podjela naknade u Podgorici

U Podgorici su cijene posljednji put mijenjane u nevembru 2020. godine, kada ih je tadašnja vlast povećala za 50 odsto, i to na način da je “Čistoća” kojoj je posao sakupljanje i odvoz otpada dobila 4,5 centi, a isto toliko i “Deponija” koja se dijelimično bavi reciklažom i skladištenjem otpada u ranije napravljene sanitarne kade.

Međutim, troškovi “Čistoće” su višestruko veći od “Deponije” i podjela ove naknade na principu pola-pola bila je na štetu te firme. U Baru gdje postoji slična podjela, cijenovnikom je definisano da osam centi ide za troškove sakupljanja otpada a dva za pokrivanje troškova deponije.

Kada je krajem 2020. godine određivana ova cijena u Podgorici, prvo je najavljeno da će ona porasti za 50 odsto i da će iznosito po 4,5 centi, uz obrazloženje da ova naknada nije povećavana od 2007. godine. Zatim su u formulu koju predviđa Zakon i Uredba ubacili cifre koje predstavljaju ukupne procijenjene troškove i površine stambenog prostora na teritoriji Podgorice, i druge činioce.

Ti podaci se nisu nalazili u bilo kojim drugim dokumentima ovih gradskih preduzeća, ali su na kraju dali traženi rezultat za poskupljenje od 50 odsto na cijenu od po 4,5 centi po kvadratu.

Tadašnji “zviždač” iz “Čistoće” Denis Hot, koji je upozoravao na mnoge zloupotrebe u tom preduzeću, poslao je tada dopis gradonačelniku Ivanu Vukoviću u kojem ga je upozorio na nezakonitu odluku o određivanju cijena, kao i da su stavljeni proizvoljni podaci korišćeni u formuli. Njemu je tada ogovoreno iz Sekretarijata za komunalne poslove samo navodom da je sve u skladu sa zakonom, bez dokazivanja da su cifre i povećanje cijena pravilno izračunati.

Hot je sada vršilac dužnosti direktora “Čistoće”. To komunalno preduzeće opterećno je brojnim negativnim posljedicama u poslovanju iz prethodnog perioda, trošenje velikih suma novca na reprezentacije i druge troškove bivšeg menadžmenta, dok je vrlo malo ulagano u opremu i kamione za odvoz smeća zbog čega je veliki dio mehanizacije bio neispravan kada je došla nova uprava.

Revizori upozoravali na sporne izvještaje “Čistoće” i “Deponije”

Prema poslovnim rezultatima za prošlu godinu podgorička “Čistoća” je imala 8,32 miliona eura prihoda i 8,27 miliona rashoda, odnosno prikazan je profit od 36 hiljada eura.

Revizor je na ovaj izvještaj dao mišljenje sa rezervom uz šest primjera skretanja pažnje na nepravilnosti. U izvještaju revizora je navedeno da nisu dobili sve tražene podatke koji se odnose na stanja potraživanja, kao i poslovne odnose sa Glavnim gradom, što kako navode može imati uticaj na finansijske iskaze društva.

"Deponija" je lani imala 6,16 milion eura prihoda i 5,5 miliona rashoda, tako da je ostvarila profit od 698 hiljada eura.

I ovi podaci potvrđuju da je nepravedno određeno da oba preduzeća dijele popola novac od naknade za odvoz smeća.

Revizor je i na izvještaje “Deponije” dao mišljenje sa rezervom, takođe, navodeći da “nisu dobili odgovore na sve poslate zahtjeve za nezavisnu potvrdu salda, dok su kod primljenih odgovora ustanovljene materijalno značajne razlike”. Upozoravaju i da “efekat usaglašavanja knjigovodstvenih stanja potraživanja, može imati značajan uticaj na finansijsku poziciju i poslovni rezultat”.

Ovo stvara sumnje u tačnost i sporno poslovanje preduzeća, kao i trošenje novca kojeg dobijaju od naknade za uklanjanje otpada od građana, privrede i drugih korisnika.