Nadležni iz lokalnih samouprava su Pobjedi potvrdili da su porezi na nepokretnost ove godine veći zbog povećanja prosječne cijene kvadratnog metra novoizgrađenog stana, ali da oni ne bi trebalo da budu veći od 28 odsto u Podgorici, na primjer. Međutim,  porezi na nepokretnosti pojedinim građanima ,,skočili“ čak više od duplo, jer umjesto tri člana domaćinstva, kako je bilo godinu ranije, na rješenju piše da je broj članova nula.

Svaka lokalna uprava donosi svoju odluku o porezu na nepokretnosti, u okviru koji određuje Zakon o porezu na nepokretnosti, kojom utvrđuje poreske stope, korektivne koeficijente, koeficijente lokacije, kvaliteta objekta, što znači da se iznos poreza na stan razlikuje od grada do grada.

Prijaviti greške

Glavni grad i Uprava lokalnih javnih prihoda pozivaju građane, odnosno poreske obveznike, da u slučaju bilo kakvih grešaka, nejasnoća u rješenjima, sve potrebne informacije mogu dobiti lično na adresi Uprave ili elektronskim putem.

Iz Opštine Podgorica potvrdili su  da su porezi na nepokretnost povećani zbog tržišne vrijednosti i objasnili da se porez na nepokretnost utvrđuje u skladu sa Zakonom o porezu na nepokretnosti i Odlukom o porezu na nepokretnosti.

- Građani i javnost moraju biti svjesni i činjenice da se podaci Uprave lokalnih javnih prihoda u velikoj mjeri oslanjaju i na podatke Uprave za katastar i državnu imovinu koji nijesu u dovoljnoj mjeri ažurirani, uz postojanje problema tzv. privremenih matičnih brojeva. Dodatni problem lokalnoj administraciji stvara i to da je Uprava za katastar i državnu imovinu, shodno podacima iz izvještaja Državne revizorske institucije, obradila samo 1,5 odsto evidentiranih nepokretnosti - kazali su iz Glavnog grada.

Dakle, kako lokalna administracija ne bi imala uočene probleme, u narednom periodu se očekuje značajnija saradnja državne i lokalne administracije, a koja se prije svega ogleda u efikasnijoj razmjeni ažuriranih podataka sa Upravom za katastar i državnu imovinu.

- Do rasta poreza za objekte u ovoj godini je došlo zbog povećanja jednog od elemenata za utvrđivanje poreza, a to je prosječna tržišna cijena metra kvadratnog stambenog objekta u novogradnji u Podgorici u 2022. godini, koja se uzima kao osnov za utvrđivanje poreza. Prosječna cijena stanova u novogradnji u Podgorici u 2022. godini, po zvaničnim podacima Zavoda za statistiku, bila je 1.383 eura po metru kvadratnom, dok je za porez za 2022. godinu primijenjena cijena od 1.081 euro po metru kvadratnom, što znači da je primijenjena prosječna cijena metra kvadratnog za porez za 2023. godinu bila veća za 27,9 odsto u odnosu na cijenu primijenjenu za obračun poreza za prošlu godinu - objasnili su iz Glavnog grada.

Napominju da je za utvrđivanje poreza za 2022. godinu iskorišćena mogućnost iz Zakona o porezu na nepokretnosti da se, u slučaju kad prosječna cijena bude za više od 20 odsto veća od prosječne cijene iz prethodne godine, donese odluka da se umjesto prosječne cijene za prethodnu godinu uzme prosjek prosječnih cijena za tri godine koje prethode godini za koje se utvrđuje porez.

- Po tom osnovu nije za utvrđivanje poreza za 2022. godinu uzeta prosječna tržišna cijena stanova u novogradnji iz 2021. godine, koja je iznosila 1.211 eura, već prosječna trogodišnja cijena od 1.081 euro po kvadratnom metru. Pored navedenog, iznos poreza za 2023. godinu je umanjen za jedan odsto po osnovu rasta starosti za jednu godinu u odnosu na porez za 2022. godinu - dodali su iz Opštine.

Dakle, oni tvrde da je do korekcije poreza za objekte došlo zbog povećanja prosječne tržišne cijene metra kvadratnog stambenog objekta u novogradnji u Podgorici u prošloj godini, koja se uzima kao osnov za utvrđivanje poreza.

- Ona je veća za 27,9 odsto u odnosu na cijenu primijenjenu za obračun poreza za 2022. godinu - tvrde iz podgoričke opštine.

Iz Glavnog grada takođe objašnjavaju da sa stanovišta poreza na nepokretnosti razlikuju se dvije vrste stambenih objekata i stanova.

- Za stambeni objekat i stan u kojem stanuje poreski obveznik i članovi njegovog porodičnog domaćinstva, kao i za jedini stambeni objekat i stan na teritoriji Crne Gore, tzv. objekat osnovnog stanovanja, poreska stopa iznosi 0,29 odsto, dok se stambeni objekti i stanovi koji nijesu prebivalište ili mjesto stalnog boravka poreskog obveznika smatraju sekundarnim stambenim objektima i za njih je poreska stopa 0,58 odsto.

Takođe, i stambeni objekti i stanovi u vlasništvu pravnih lica smatraju se sekundarnim stambenim objektima. Osim razlike u poreskoj stopi za objekte osnovnog stanovanja uračunava se poreska olakšica od 20 odsto za poreskog obveznika i po 10 odsto za svakog člana njegovog porodičnog domaćinstva, s tim da umanjenje po ovom osnovu može da bude najviše do 50 odsto - objašnjavaju iz Opštine.

Što se tiče opštine Kolašin koeficijenti i iznos poreza za zemljište nijesu bitnije mijenjani posljednjih godina. Iznos poreza za objekte je povećan usljed korektivnih koeficijenata i tržišne vrijednosti nekretnina koja je u trendu rasta po podacima Uprave za statistiku.

- Ukupan broj obveznika je 17.182 i po osnovu poreza na nepokretnost „razrezano“ je 669.665 eura. Iznos poreza za objekat, stambeni prostor primarnog stanovanja, je uslovljen godinom izgradnje, kvalitetom gradnje, urbanističkoj zoni kojoj pripada i ostalim parametrima. Za uzorak se može uzeti stambeni prostor primarnog stanovanja u zoni dva (šire gradsko jezgro) sa površinom od 70 kvadrata gdje je iznos godišnjeg poreza 25,50 eura - kazali su iz Sekretarijata za finansije, imovinu i ekonomski razvoj Kolašin.

U Nikšiću skuplje 23 odsto

Nikšićani ove godine izdvajaju više za porez na nepokretnost nego lani za 23,3 odsto.

Ipak, u Upravi javnih lokalnih prihoda ne smatraju da je to neka velika stavka, jer kao osnovica za obračun uzeta je cijena od 746 eura po metru kvadratnom za stambeni prostor.

Dragana Pejović iz te službe podsjeća da se svake godine vrši usklađivanje cijena sa koeficijentom važećim na lokalnom nivou.

- Na tržištu znamo kolike su cijene stanova i one su sigurno veće od 746 eura po kvadratu, a mi smo kao osnovicu za obračun uzeli taj iznos. Cijene su iste za stanove i kuće i konačan iznos koji plaćaju naši sugrađani samo zavisi od starosti objekta, zone gdje se nalazi... Ako bi poredili sa prošlogodišnjim iznosom cijena je veća za 23,3 odsto, a podatke uzimamo iz katastra. Posebno se obračunavaju stambeni objekti, a posebno zemljište i sve je kategorisano. Za objekte za stanovanje svake godine uradimo više od 50.000 rješenja, a na jedno ime mogu biti izdata i dva rješenja - kazala je Dragana Pajović iz nikšićke Uprave lokalnih javnih prihoda.

U opštini Kotor u 2023. godini ukupno zaduženje po osnovu poreza na nepokretnosti iznosi 8.611.335 eura, a broj poreskih obveznika poreza na nepokretnosti je - fizičkih lica 20.159 i 452 pravna lica i taj broj nije konačan.

Iz PR službe Opštine Kotor pojašnjavaju da se svake godine porez na nepokretnosti utvrđuje i mijenja zavisno od cijene novoizgrađenog objekta na nivou države koju objavljuje Monstat za prethodnu godinu, a Zakonom o porezu na nepokretnosti propisano je da obaveza po osnovu poreza na nepokretnosti nastaje 1. januara godine za koju se porez utvrđuje.

- Članom pet Zakona o porezu na nepokretnosti propisano je da je osnovica poreza na nepokretnosti tržišna vrijednost nepokretnosti. Uprava za statistiku Crne Gore (MONSTAT) je dopisom od 9. marta ove godine dostavila podatak da je prosječna cijena kvadratnog metra stana u novogradnji u Crnoj Gori u 2022. godini iznosila 1.339 eura. U skladu sa navedenim, rješenjem nadležnog sekretarijata Opštine Kotor od 19. aprila ove godine. utvrđena je prosječna cijena metra kvadratnog građevinskog objekta za teritoriju opštine Kotor, i to stambenog objekta i stana - 1.339 po metru kvadratnom, poslovnog objekta, stambeno-poslovnog objekta i poslovnog prostora - 1.741 euro po metru kvadratnom; nestambenog prostora, garaže, garažnog mjesta, podruma i pomoćnog objekta - 937 eura; objekta u izgradnji - 1.339 eura, nepokretnog privremenog objekta - 1.339 eura po metru kvadratnom - navode iz Opštine Kotor.

Prosječna tržišna vrijednost predmetne nepokretnosti utvrđuje se na način što se prosječna tržišna cijena metra kvadratnog objekta pomnoži sa površinom objekta upisanog u katastru nepokretnosti. Tako utvrđena prosječna tržišna vrijednost nepokretnosti, shodno odredbama šest, sedam, osam i 10 Odluke o porezu na nepokretnosti koriguje se, opštinskim koeficijentom 1,1, koeficijentima lokacije, koeficijentima kvaliteta objekta i starosti objekta.

Zone i odluke

- Članom sedam Odluke predviđeno je devet zona sa koeficijentima u rasponu od 0,25 do 1,45. Koeficijent kvaliteta je utvrđen shodno članu osam Odluke o porezu na nepokretnosti. Članom 10 Odluke tržišna vrijednost građevinskog objekta umanjuje se po osnovu starosti objekta za jedan odsto za svaku godinu starosti objekta ili godinu od posljednje rekonstrukcije s tim da ukupno umanjenje može iznositi najviše 60 odsto vrijednosti objekta. Poreska stopa koja se primjenjuje na tako dobijenu osnovicu zavisi od namjene nepokretnosti, a poreske stope iz člana 11 Odluke o porezu na nepokretnosti su: stambeni objekat i stan - 0,27 odsto, sekundarni stambeni objekat, odnosno stan - 0,70 odsto, poslovni objekat, poslovne prostorije i stambeno poslovni objekat - 0,80 odsto, stovarišta, skladišta - 0,35 odsto, proizvodne hale - 0,30 odsto, garaže, pomoćni objekti, podrumi, garažna mjesta, ostali nestambeni prostor i drugi objekti - 0,25 odsto, objekat u izgradnji - 0,50 odsto, nepokretni privremeni objekat 0,80 odsto, bespravni objekat kojim se rješava stambeno pitanje - 0,45 odsto odnosno kojim se ne rješava stambeno pitanje - jedan odsto.

Članom 12 Zakona o porezu na nepokretnosti propisano je da se porez na nepokretnosti na stambenom objektu, odnosno stanu koji je prebivalište ili mjesto stalnog boravka poreskog obveznika, umanjuje za 20 odsto za poreskog obveznika i po 10 odsto za svakog člana njegovog domaćinstva, a najviše do 50 odsto poreske obaveze - objašnjavaju iz Opštine Kotor.

Iz Ministarstva finansija su objasnili da porez na nepokretnost uvode sve jedinice lokalne samouprave na nepokretnostima koje se nalaze na njihovoj teritoriji, te istima u potpunosti pripadaju prihodi od navedenog poreza. Takođe napominju da, kako je osnovica poreza na nepokretnosti tržišna vrijednost nepokretnosti, koja se određuje na osnovu osnovnih kriterijuma za utvrđivanje iste, te da svaka jedinica lokalne samouprave zasebno odlučuje o zakonski definisanom rasponu stopa, iznos obračunatog poreza razlikuje se u zavisnosti od jedinice lokalne samouprave u kojoj se navedena nepokretnost nalazi.

- Odredbama čl. 1-2 Zakona o porezu na nepokretnosti propisano je da porez na nepokretnosti uvodi jedinica lokalne samouprave svojim propisom, te da prihodi od poreza na nepokretnosti pripadaju jedinici lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost. Članom pet, navedenog zakona, definisano je da je osnovica poreza na nepokretnosti tržišna vrijednost nepokretnosti, odnosno da ista predstavlja vrijednost te nepokretnosti na dan 1. januara godine za koju se porez utvrđuje - poručili su, na kraju, iz Ministarstva finansija.

Vukićević: Porez isti za strance i Crnogorce

Iz agencije Montenegro Prospects kazali su  da je poreska stopa ista za strance koji kupe nekretninu u Crnoj Gori kao i za naše državljane.

- Pored poreza na nepokretnost svi strani državljani koji posjeduju nekretninu u Crnoj Gori a nemaju stalni boravak plaćaju i takozvanu turističku taksu koja je u stvari porez na sekundarni stambeni objekat. Ovo ne treba miješati sa boravišnom taksom koju plaćaju turisti. Takođe i državljani Crne Gore plaćaju ovu taksu na nekretnine koje posjeduju a nijesu osnovno mjesto stanovanja - kazala je Pobjedi direktorica prodaje ove agencije Ivana Vukićević.

Objasnila nam je da se porez na nepokretnu imovinu u Crnoj Gori plaća po proporcionalnoj stopi (visina poreske stope ostaje ista za različite vrijednosti poreske osnovice) koja iznosi od 0,25 odsto do jedan odsto tržišne vrijednosti nepokretnosti što je utvrđeno Zakonom o porezu na nepokretnosti.

- Zakonom je ostavljena mogućnost opštinama da shodno sopstvenim potrebama i strategijama uvećaju ovu stopu od 0,25 do čak 150 posto - kazala je Vukićević

Ona dodaje da svaka opština ima svoj model izračunavanja poreske stope na nepokretnost i da je zajedničko da je teško razumljiv.

- Visina stope zavisi prevashodno od parametara kao što su tip nepokretnosti, lokacija, namjena, veličina, starost, kvalitet i drugi parametri koji utiču na tržišnu vrijednost nepokretnosti.

Crna Gora u društvu zemalja sa srednjim poreskim opterećenjem

Vukićević  je navela da poreske stope na nepokretnosti u Evropi variraju.

- Na primjer, na Malti ne postoji ovakav porez, u Mađarskoj ne postoji godišnji porez na nepokretnost osim u ekskluzivnim turističkim centrima. U Bugarskoj je od 0,1 do 0,45 odsto, Njemačkoj od 1,5 do 2,3 odsto, u Grčkoj je progresivna stopa od nula do dva odsto, u Italiji od 0,4 do 0,7 odsto. Danska je interesantna jer je državna poreska stopa na nepokretnosti do određenog nivoa osnovice jedan odsto, a nakon toga tri odsto, ali se pored ovoga plaća i opštinski porez na nepokretnost po stopi od 1,6 do 3,4 odsto u zavisnosti od lokacije. U Holandiji je 0,1 do 0,3 odsto. Belgija ima najvišu stopu u Evropi za nekretnine od milion i više eura i iznosi 11,3 odsto. U Rusiji je progresivna poreska stopa i iznosi od

0,1 do dva odsto - kazala je Vukićević ističući da smo u društvu zemalja sa srednjim poreskim opterećenjem.

- Ono u čemu smo prilično jeftiniji su inicijalni troškovi prilikom kupovine koji kod nas iznose oko pet odsto ukupno (porez na prenos vlasništva tri odsto plus notarski troškovi, advokat, prevodilac) dok u većini zemalja EU ovi troškovi su više od 10 odsto tržišne vrijednosti nekretnine - objasnila je Vukićević.

Za svaku godinu porez manji jedan odsto

Iz Glavnog grada su objasnili da jedan od kriterijuma za utvrđivanje poreza je i starost objekta.

- Po tom osnovu, tržišna vrijednost nepokretnosti, koja je osnova za utvrđivanje poreza, umanjuje se za jedan odsto za svaku godinu starosti objekta ili godinu od posljednje rekonstrukcije objekta, s tim da se tržišna vrijednost, po ovom osnovu, može umanjiti najviše do 60 odsto - kazali su iz Glavnog grada.

Podgoričani mogu na sajtu provjeriti koliki im je poreski dug

Iz Glavnog grada navode da se na njihovom sajtu nalazi aplikacija ,,Moji porezi“ gdje svako unosom svog JMBG ili PIB-a može preuzeti poreska rješenja i uvidjeti koliki mu je poreski dug.

- Građani treba da provjere koji je JMBG upisan u poreskom rješenju jer kod određenog broja građana je u poreskom rješenju upisan privremeni matični broj, koji je preuzet iz baze podataka Uprave za katastar i državnu imovinu, tako da unosom tog broja se omogućava uvid u bazu poreskih rješenja poreskog obveznika. Još uvijek nije dostupno elektronsko plaćanje obaveze preko navedene aplikacije, a razmatra se način da se isto obezbijedi u narednom periodu - kazali su iz Glavnog grada dodajući da će se u narednom periodu realizovati u saradnji sa Centrom za informacioni sistem Glavnog grada i Upravom lokalnih javnih prihoda „Digitalni kiosk“, gdje će svim zainteresovanim poreskim obveznicima biti omogućeno elektronsko plaćanje. Ova usluga za poreske obveznike je u fazi testiranja i u skorom roku će biti omogućena.

Takođe, u cilju digitalizacije javne uprave, Glavni grad radi i na modernizaciji sistema kako bi svim poreskim obveznicima bilo omogućeno elektronsko plaćanje i uvid u izvršene obaveze. Glavni grad sem ovih aktivnosti, kako su naveli, radi i na dodatnim servisima, koji će i javnoj upravi i građanima omogućiti korišćenje savremenih platformi.