Kampanja

Na to, kako je naveo u razgovoru za Pobjedu, jasno ukazuje ogroman pritisak i kampanja medija iz Srbije da se utiče na rezultate popisa koji će u Crnoj Gori biti realizovan u prvoj polovini idućeg mjeseca, ali i sve veći broj žalbi, koje građani upućuju CEMI-ju, da je i sama Srpska pravoslavna crkva uključena u proces selekcije anketara.

“Na bazi informacija kojima raspolažem, u ovom trenutku ne postoje uslovi za održavanje popisa koji bi garantovao slobodu iskazivanja anketiranih osoba, odnosno građana. Prije svega, sam popis bi se održavao u periodu izuzetno visokih tenzija u društvu, gdje je politička situacija veoma nestabilna i gdje Crna Gora nema izabranu vladu. Takođe, klizimo ka tome da se popis, u slučaju da vlada ne bude izabrana u narednih mjesec dana, odigra u toku predizborne kampanje“, navodi Vujović.

Dodaje i kako je posebno zabrinjavajuće to što oni koji su zaduženi za sprovođenje popisa u potpunosti ignorišu bilo kakvu potrebu društvenog konsenzusa vezano za procedure po kojima bi se sproveo sam popis.

“Tu prije svega mislim na to što se sama selekcija anketara i najvećeg dijela onih koji su uključeni u proces sprovodi po partijskoj liniji, kao i nespremnost da se omoguci nevladinim organizacijama i akademskim stručnjacima da sprovedu kontrolu popisnog procesa. Kada prosrpske partije u Crnoj Gori koje podržava zvanični Beograd kažu da popis treba da ima za rezultat povećanje broj Srba među ukupnom populacijom, onda se postavlja pitanje kako možemo vjerovati u integritet popisnog procesa, ako je cilj tih partija koje praktično kontrolišu i sprovode taj proces da se poveća učešće jedne nacionalne zajednice u tom procesu. Znači, to je prosto neprihvatljivo“, ističe Vujović.

Popis bi, kako objašnjava, trebao da bude redovan tehničko-statistički proces kroz koji se dolazi do podataka koji bi se koristili za razne analize za potrebe države i različitih društveno-socijalnih ispitivanja.

Međutim, način na koji se u Crnoj Gori pokušava uticati na rezultate predstojećeg popisa prijeti, kaže Vujović, da relevantni podaci koji bi trebalo da se dobiju kroz popisnu proceduru u potpunosti izostanu.

Politički aspekt

“Ovakvu situaciju nepovjerenja smo očekivali, budući da su se vlasti posljednjih nekoliko godina ponašale na način da njih popis interesuje isključivo sa političkog aspekta, odnosno da bi oni u identitetskom smislu mogli da kreiraju ambijent u skladu sa potrebama zvaničnog Beograda. To prosto ugrožava kompletan proces“, navodi Vujović.

Rješenje, kako dodaje, može biti u odlaganju popisa i stvaranju šireg konsenzusa, kao što je već bio slučaj 2011. godine, kada su tadašnje vladajuće i opozicione partije postigle kompromis o kreiranju određenih mehanizama koji će garantovati integritet samog popisa.

“Ukoliko to u ovom trenutku nije moguće, onda je popis potrebno odložiti“, jasan je Vujović.

Odlaganje popisa u međuvremenu je zahtijevalo više političkih partija na šta je iz Monstata poručeno da za to ne postoje zakonski uslovi. Vujović, međutim, sa tim nije saglasan.

“Popis se može odložiti i on se ne smije sprovesti ukoliko ne postoje uslovi za njegovo održavanje. Dakle, nije problem odložiti popis ukoliko nijesu stečeni uslovi za njegovo održavanje. Problem bi bio da se on na silu održi, a da se pritom ugrozi sam proces. Tu najveću odgovornost prije svega nosi direktor Monstata koji bi trebao da bude profesionalac koji preuzima odgovornost za sprovođenje popisa koji ne bi bio validan. Sa druge strane, politička dimenzija toga su predsjednik Vlade i ministar finansija. Na bazi onoga čime ja raspolažem, ne postoji nikakva spremnost predsjednika Vlade i ministra finansija da se ide u odlaganje popisa pa i po cijenu bojkota“, kaže Vujović.

U tom kontekstu ističe i da sve ono na čemu sada insistiraju direktor Monstata i ministar finansija vodi jačanju agrumenata onih koji bi se eventualno založili za bojkot popisa.

“Bojim se da, kako stvari odmiču, klizimo upravo ka tom scenariju bojkota“, kaže Vujović.

Upozorava i da bi svega nekoliko procenata onih koji se eventualno odluče na bojkot bilo dovoljno da rezultati tako sprovedenog popisa budu u potpunosti nevalidni.

“Bojkot nije teško organizovati, stoga oni koji se zalažu za beskompromisno održavanje popisa, bez obzira na uslove u kojima se on sprovodi, treba da razmisle još jednom, jer ovako radikalan pristup jača strahove i argumente onih koji zaštitu integriteta popisnog procesa mogu naći u bojkotu. Ako ne mogu institucionalno, onda onima koji osporavaju ovaj proces ostaje jedino vaninstitucionalna borba“, kaže Vujović.

Rizik od bojkota je odložio održavanje popisa u Sjevernoj Makedoniji, da bi se uspješno sproveo kad su se stekli potrebni uslovi. Ističe i kako bi najbolje rješenje u aktuelnim okolnostuma bilo to da se iz popisa isključe kategorije koje se odnose na nacionalnost, vjeroispovijest i jezik.

“Te tri kategorije nijesu standardne kategorije kada je riječ o popisu. Postoje i drugi načini da se saznaju ti podaci kroz redovne evidencije u opštinama sa novim upitnicima. Na taj način bismo imali ažurirane informacije u realnom vremenu, a izbjegli bismo kampanje zastrašivanja građana kako da se nacionalno izjasne“, objašnjava on.

Vučićeva pozicija

Upozorava i kako se po svaku cijenu mora spriječiti scenario u kojem bi se popisni podaci dobijali na osnovu kampanje „jedne nacije protiv neke druge nacije“.

“Politička dimenzija je ta da je ovaj cilj postavio zvanični Beograd, koji i vodi ovu kampanju i koji će uložiti ogromna sredstva da dođe do rezultata koji bi bio odgovarajući za njega. To znači da popis možemo doživjeti i kao politički projekat zvaničnog Beograda koji bi kroz nekoliko godina rezultirao ustavnom redefinicijom Crne Gore, odnosno promjenom Ustava kojom bi se ukinuo karakter Crne Gore kao građanske države“, kaže Vujović.

On podsjeća i kako se predsjednik Srbije Aleksandar Vučić više puta javno zalagao za to da se pozicija Srba u Crnoj Gori dovede u ravan sa ustavnom pozicijom Srba u Bosni i Hercegovini ili Albanaca u Sjevernoj Makedoniji.

“Dakle, govorimo o dvije države gdje su se takvi ustavni aranžmani izveli kao rješenje građanskog konflikta“, ističe on.

Vujović zaključuje i kako se u kratkom periodu koji je ostao do konačne realizacije popisa teško može očekivati bilo kakav politički dogovor. Vrijeme za to je, kaže Vujović, iscurilo, prije svega jer oni koji su zaduženi za realizaciju popisa nijesu tome posvetili dužnu pažnju

DPS pisao Eurostatu i Evropskoj komisiji i zatražio odgađanje popisa i njihovo uključivanje u proces

Demokratska partija socijalista juče se pismom obratila evropskom komesaru za ekonomiju Paolu Gentiloniju i generalnoj direktorki Evropskog zavoda za statistiku (Eurostat) Mariani Kotzevoj i pozvali međunarodne partnere da se svojim institucionalnim autoritetom uključe u ovo važno pitanje za Crnu Goru.

Iz te partije upozoravaju da u aktuelnom političkom ambijentu u Crnoj Gori popis stanovništva ne može biti realizovan na kvalitetan, sveobuhvatan, otvoren i transparentan način.

To, kako su pojasnili, potvrđuje i činjenica da ni mjesec pred popis nijesu pripremljene sve aktivnosti za njegovo održavanje u skladu sa zakonskim procedurama.

“Nijesu obezbijeđeni logističko-tehnički uslovi, kao ni uputstva za instruktore i popisivače i metodologija za pripremu organizacije i sprovođenje popisa. U tehničkom smislu, kao ključni problem popisa izdvaja se činjenica da u Crnoj Gori nijesu utvrđene granice pojedinih opština, poput Podgorice, Tuzi i Zete. To podrazumijeva nemogućnost donošenja odluka skupština opština o naseljima i granicama naselja kao osnovnog elementa na osnovu kojeg se formiraju statistički krugovi, koji obuhvataju naselja na bazi katastarskih opština. Takođe, u svjetlu činjenice da su predsjednici opština ujedno i predsjednici popisnih komisija, nejasno je kako će biti organizovan popis u pojedinim opštinama gdje vlada politička kriza, kao u Budvi gdje je predsjednik opštine u pritvoru, ili u Andrijevici gdje je pokrenuta inicijativa za smjenu predsjednika Opštine, ili u Šavniku gdje lokalni izbori još nijesu završeni od oktobra 2022. godine, nakon ponavljanja glasanja na jednom biračkom mjestu 11 puta“, navodi se u saopštenju DPS-a.

Demokratska partija socijalista vjeruje da ne postoje uslovi da se popis stanovništva sprovede u planiranom terminu na način da ukupna javnost ima povjerenja u rezultate popisa, naročito bez kontrole međunarodnih partnera koji će svojim kredibilitetom garantovati kvalitet ukupnog procesa posebno zbog činjenice „da institucije u Crnoj Gori ne funkcionišu u punom kapacitetu, da Vlada Crne Gore duže od godinu funkcioniše u tehničkom mandatu, da Skupština Crne Gore ne funkcioniše od jula jer nije izabran novi šef parlamenta, da je neizvjesno kada će i da li će nova vlada biti formirana“.

Remiković: Eurostat je odbio monitoring popisa u Crnoj Gori?!

Pomoćnica direktora Monstata Snežana Remiković saopštila je da je Eurostat odbio međunarodni monitoring popisa u Crnoj Gori.

“Njihovo obrazloženje je da se međunarodni monitoring Eurostata u ovoj rundi popisa ne organizuje ni u jednoj zemlji u regionu, pa smatraju da to nije potrebno ni u Crnoj Gori“, kazala je Remiković gostujući u emisiji "Reflektor" na Televiziji Vijesti.

Ona tvrdi da je Evropska komisija (EK) upoznata sa metodologijom popisivanja.

“Metodologija je dokument koji je bio u Evropskoj komisiji i sa kojim je ona upoznata. Moram reći da smo odradili prvi nivo obuke za državne instruktore shodno toj metodologiji“, navela je Remiković.

Vlada od Monstata i Ministarstva finansija zahtijeva da do 15. oktobra obezbijede uslove za realizaciju popisa

Vlada u tehničkom mandatu zadužila je na jučerašnjoj sjednici Ministarstvo finansija i Upravu za statistiku da do 15. oktobra obezbijede tehničko-prostorne uslove za unos i obradu podataka za popis stanovništva.

Vlada je na jučerašnjoj sjednici usvojila i informaciju o pripremi, organizaciji i sprovođenju popisa stanovništva, domaćinstava i stanova.

“Zadužuju se nadležne institucije definisane Zakonom o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova da intenziviraju saradnju sa Upravom za statistiku u cilju realizacije pretpopisnih aktivnosti“, saopšteno je iz Vlade.

Pobjeda