Rast penzija od 2011. do 2021. godine iznosio je samo 21,5 eura, dok je od 2021. godine do danas iznosio 132 eura. Nažalost, povećanje penzija u poslednje dvije godine pratila je i dvocifrena inflacija koja najviše pogađa penzionere.

Kada je u pitanju odnos broja zaposlenih i penzionera, on se tokom godina mijenjao.

– Broj penzionera u Crnoj Gori u periodu 2013–2022. godine bilježio je rast od 107.792 u 2013. do 114.759 u 2020. godini, nakon čega bilježi blagi pad na 114.145 u 2021. godini, odnosno na 110.596 u 2022. Kada se posmatra broj zaposlenih, u navedenom periodu bilježi rast sa 171.510 u 2013. godini na 203.545 u 2019. Najveći broj zaposlenih zabilježen je u 2022. godini i veći je za 36.734, ili 19,65 odsto, u odnosu na 2021. godinu. Kada se posmatra odnos broja zaposlenih i broja penzionera, on je u 2013. bio 1,59:1, a u 2023. godini 2,02:1. Navedeni podatak govori da su 2022. godine iz doprinosa dva zaposlena obezbijeđivana sredstva za jednog penzionera – navedeno je u analizi Parlamentarne budžetske kancelarije (PBK) "Penzijski sistem u Crnoj Gori i finansiranje Fonda PIO 2013–2023. godine".

Broj penzionera u Crnoj Gori u periodu od 2013. do 2023. godine kretao se od 107.799 u 2013. godini do 110.191 u 2023. Imajući u vidu navedeno, najveći broj penzionera zabilježen je u periodu od 2018. do 2021. godine, kada se kretao oko 114.000.

– Prihodi budžeta Crne Gore po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje u periodu 2013–2023. godine kretali su se od najnižih 241,95 miliona eura do 473,43 miliona eura, kako je planirano za 2023. godinu. U ovoj godini planirani su znatno viši prihodi budžeta od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, za 54,90 miliona eura, ili 13,11 odsto, u odnosu na 2022. godinu. Kada se posmatra 2023. u odnosu na 2021. godinu, došlo je do rasta prihoda od doprinosa za 129,99 miliona eura, ili 37,81 odsto. Do povećanja je došlo zbog porasta visine zarada u Crnoj Gori i ukidanja doprinosa za zdravstveno osiguranje. Udio prihoda po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje u tekućim prihodima budžeta u periodu 2013–2023. godine kretao se od najmanjih 17,90 odsto do najvećih 22,34 odsto – precizirali su iz PBK-a.

Njihova analiza je pokazala da budžet Fonda PIO bilježi trend rasta od 2013. godine, kada je iznosio 387,55 miliona eura, do planom utvrđenih 537,55 miliona eura u 2023.

– Kada analiziramo iznose sredstava od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje koja se preko Fonda PIO isplaćuju korisnicima, može se konstatovati da se u periodu od 2013. godine do planom utvrđenih za 2023. godinu kreću od 62 odsto do 88 odsto – precizirano je u analizi.

Penzijsko i invalidsko osiguranje u Crnog Gori, kao i u većini drugih država, već decenijama funkcioniše kao sistem zasnovan na tekućem finansiranju, poznat još kao sistem međugeneracijske solidarnosti. Sadašnji zaposleni i njihovi poslodavci izdvajaju doprinose na osnovu kojih se isplaćuju penzijske nadoknade sadašnjim penzionerima. Tekući sistem finansiranja ne obezbjeđuje isplatu penzijskih nadoknada korisnicima penzijskog osiguranja, pa se sredstva za penzijsko i invalidsko osiguranje obezbjeđuju u budžetu Crne Gore, a ostvaruju se kod Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja Crne Gore. Ovakav sistem naziva se tekućim finansiranjem penzija – Pay As You Go.

Novi premijer Milojko Spajić ranije je najavio ukidanje doprinosa za PIO i uvećanje penzija. Najavio je prosječne plate od 1.000 eura. Sadašnja prosječna plata je 800 eura, a na nju se plaća 200 eura doprinosa za PIO.

Izvor: DAN