Više pomorskih linija obustavilo je operacije ili krenulo dužim putem oko Afrike zbog kampanje Huta, koji vladaju većim dijelom Jemena nakon što su savladali teške izazove u ratu protiv snaga koje podržava moćna Saudijska Arabija, piše agencija Rojters.

Militanti koje podržava Iran su se zakleli da će vršiti pritisak na globalnu pomorsku trgovinu, što može imati negativne posljedice po svjetsku ekonomiju, sve dok Izrael ne prekine bombardovanje Gaze kako bi uništio Hamas, koji takođe ima podršku Irana.

Huti su najavili odmazdu nakon što su američki i britanski ratni avioni, brodovi i podmornice izvršili udare širom Jemena kao odgovor na napade na crvenomorski pomorski saobraćaj. Neki analitičari smatraju da širenje regionalnog sukoba zbog rata u Gazi može ugroziti teško stečene domaće dobitke Huta.

“Oni su uspjeli da prežive posljednjih osam godina, proširili su svoju moć, ali sada privlače vazdušne udare najmoćnije vojske u svijetu”, izjavio je za Rojters Tobias Bork, stračnjak za bezbjednost Bliskog istoka u britanskom istraživačkom centru RUSI.
Al-Huti je stekao reputaciju žestokog komandanta na bojnom polju prije nego što je postao lider pokreta Huti, planinskih boraca koji se od 2015. godine bore protiv vojne koalicije predvođene Saudijcima, u sukobu koji je odnio desetine hiljada života, poharao ekonomiju Jemena i ostavio milione gladnih.

Pod rukovodstvom Al-Hutija, koji je u četrdesetim godinama života, ova grupa je stekla desetine hiljada boraca i ogroman arsenal naoružanih dronova i balističkih raketa. Koristili su ih za stalne napade na stratešku infrastrukturu Saudijske Arabije uprkos godinama bombardovanja na njihovom teritoriji.

Huti su u januaru 2022. podigli uloge raketnim napadom na zalivski turistički i komercijalni centar, Ujedinjene Arapske Emirate, koji su kao i Saudijska Arabija ključni saveznik Sjedinjenih Američkih Država, navodi Rojters.

“On (Al-Huti) je uspio da transformiše ruralnu miliciju, koja se uglavnom bavila taktikom pobune, u jednu od najotpornijih nedržavnih oružanih grupa u regionu”, rekao je Ludoviko Karlino, analitičar za procjenu rizika u zemljama Bliskog istoka i sjeverne Afrike u firmi IHS Markit.

U govoru iz 2022. godine, Al-Huti je rekao da je cilj njegove grupe da može pogoditi bilo koju metu u Saudijskoj Arabiji ili Ujedinjenim Arapskim Emiratima, ključnim proizvođačima nafte OPEK-a koji smatraju Iran i njegove saveznike ozbiljnim prijetnjama po Bliski istok i šire.

Obavijen misterijom
Rojters ističe da je Al-Huti poznat po tome što rijetko boravi dugo na jednom mjestu, nikad se ne sastaje sa novinarima i ima izuzetan otpor prema zakazanim javnim nastupima.

Od početka rata u Jemenu, koji se uveliko smatra posrednim sukobom između Saudijske Arabije i Irana, strani zvaničnici koji su imali posla s Al-Hutijem nikada ga nisu sreli lično, rekao je Rojtersu jedan upućeni izvor.

Mnogi koji su tražili sastanke bili su zamoljeni da odu u uporište Huta Sanu, gdje bi ih bezbjednosni konvoj Huta odveo do skrovišta i sproveo bezbjednosne provjere prije nego što ih odvedu na sprat gdje bi se on pojavio samo na ekranu.

Rojters piše da je Huti pokret formiran kako bi se borio za interese Zajdi šiita, manjinske sekte koja je vladala hiljadu godina kraljevstvom u Jemenu do 1962. godine, ali se osjećala sve više ugroženom tokom vladavine Alija Abdulaha Saleha od 1990. do 2012.
Podrška Irana Hutima, koji su međunarodno priznatu vladu Jemena, podržanu od Saudijaca, natjerali u izgnanstvo 2021. godine, pomogla je Teheranu da proširi regionalnu mrežu saveznika, koja uključuje Hezbolah u Libanu i milicije u Iraku i Siriji.

Stručnjaci za Jemen tvrde da su Huti motivisani pretežno domaćim ciljevima, iako dijele političku sklonost prema Iranu i Hezbolahu. Huti poriču da su marionete Teherana i tvrde da se bore protiv korumpiranog sistema i regionalne agresije.

Osovina otpora
Iran podržava Hute kao dio svoje regionalne “osovine otpora” - niza grupa koje podržava Iran - i taj pokret je usvojio elemente revolucionarne ideologije Teherana.

Saudijska Arabija i njeni saveznici optužuju Iran da naoružava i obučava Hute, što Teheran poriče. Analitičari kažu da su Huti nezavisniji od libanskog Hezbolaha.

“On (Al-Huti) je manje odan Iranu nego što je Hezbolah. Drugim riječima, nije slučaj da mu se kaže da uradi to i to, i da on posluša”, kaže Peter Salzberi, više analitičar Međunarodne krizne grupe.

U Rojtersovoj analizi se ističe da Huti, kao i druge strane u jemenskoj politici, djeluju u zemlji promjenljivih savezništava.

Oni su krajem 2017. godine izvršili atentat na bivšeg predsjednika Saleha u zasjedi na putu nakon što je prešao na stranu koalicije predvođene Saudijskom Arabijom. Takođe su stvorili vojnu državu da bi ojačali svoj stisak.

“Huti se takođe oslanjaju na veoma brutalni interni obavještajni aparat, gušeći svaki vid neslaganja”, rekao je analitičar Karlino.

U prethodno snimljenim govorima i propovijedima, Al-Huti tvrdi da je njegov pokret pod potpunom opsadom zbog svoje religije.

“Moramo da se fokusiramo na očuvanje autentičnosti našeg islamskog pripadništva i identiteta”, rekao je u jednom govoru, osuđujući ‘meki rat’ uticaja koji slabi moral Huta.

“Danas se suočavamo sa najopasnijim ratom”.