Kada je Portal RTCG prošle jeseni o tome pisao, naslućujući kakvi će biti podaci popisa, tu informaciju niko nije prokomentarisao i, makar je tako izgledalo, niko se nije zabrinuo.

Nevladina organizacija “Euromost” je već tada imala podatke da je za 13 poslednjih godina na sjeveru manje učenika za oko deset hiljada. U ovoj NVO ističu da su to pokazala njihova istraživanja koja su bazirana na podacima Monstata.

“Prema obradjenim podacima od školske 2010/2011 do 2022/2023.godine u opštinama na sjeveru Crne Gore broj učenika se smanjio u osnovnim i srednjim školama za 9.367 učenika, ili u prosjeku za jednu školsku godinu 720 učenika manje, što je sa ovom školskom godinom 2023/2024 oko deset hiljada učenika“, tvrde u “Euromostu“.

Prema njihovim istraživanjima, najveći broj učenika se smanjio u Opštini Bijelo Polje 2.064, zatim Berane 2.034 i Pljevlja 1.664 učenika.

Po prvi put ove školske godine elitna beranska Gimnazija “Panto Mališić” ima svega 64 učenika prvog razreda, i uz dozvolu resornog ministarstva napravljeno je jedva četiri odjeljanja sa po 16 učenika.

“Kroz podatke koje je Euromost obradio se vidi da se i u ostalim opštinama na sjeveru Crne Gore smanjuje broj učenika i ako se bude nastavio ovim intezitetom smanjivati, za 13 godina osnovne i srednje škole u opštinama kao što su Šavnik i Plužine, ostaće bez učenika“, smatraju u Euromostu.

U opštini Šavnik je školske 2010/2011.godine srednju školu je pohadjalo 29 učenika, dok je u školskoj 2022/2023.godini pohadjalo 15 učenika, što je za 14 učenika manje.

“Kada se tiče osnovnog obrazovanja u ovoj opštini u školskoj 2010/2011.godini je pohadjalo 167 učenika, dok u 2022/2023.godini je taj broj smanjen na 90 ili za 77 manje“ – pokazuju podaci „Euromosta“.

Kažu da je u opštine Plužine školske 2010/2011.godine je pohadjalo 116 učenika u srednju školu, dok je u školskoj 2022/2023.godini pohadjalo 64 učenika, što je za 52 učenika manje, a kada se tiče osnovnog obrazovanja u ovoj opštini u školskoj 2010/2011.godini je pohadjalo 289 učenika, dok u 2022/2023.godini je taj broj smanjen na 149, ili za 140 manje.

“Razlog smanjivanja broja učenika u školama u opštinama na sjeveru Crne Gore je velika migracija stanovništa iz ovog regiona koja je izražena poslednjih 13 godina. Euromost je evidentirao da je poslednih pet godina na sjeveru posebno izražena migracija mladih bračnih parova, koji svoju djecu ispisuju iz škola tokom školskih godina, ili na kraju školske godine, a što se vidi i kroz podatke kada i u kojim razredima se najviše smanjuje broj učenika i koliko ih ostaje do kraja školske godine”, upozoravaju u ovoj nevladinoj organizaciji.

Podaci o broju novoupisane djece, odnosno prvaka u dvije manje sjeverne opštine, Petnjici i Andrijevici, više su nego zabrinjavajuci i pokazuju nezaustavljivi negativni trend migracija.

U svim školama, na čitavoj teritoriji opštine Petnjica ove školske godine 2023/24, upisano ima svega 38 prvaka. Taj broj u Andrijevici za samo sedam učenika prvog razreda je veći.

Osim što je upisano svega 38 prvaka, na prostoru cjelokupne opštine Petnjica, upisano je i svega 500 učenika svih razreda. Osamdesetih godina prošlog vijeka bilo ih je skoro tri hiljade.

Pad nataliteta najbolje potvrđuje stanje u Osnovnoj školi “Mahmut Adrović” u tom gradiću, koja ove školske godine, uključujući četiri područna odjeljenja, broji 150 učenika, od čega 16 prvaka. Ukupan broj učenika je pet puta manje nego 1986. godine, kada je ova obrazovna ustanova imala 750 polaznika.

Ako se tome doda da srednju školu u Petnjici poslednjih godina upisuje svega 100 učenika, onda se lako može zaključiti da je za deceniju, dvije na ovom prostoru koji sa 28 naselja obuhvata površinu od 173 kvadratna kilometra, broj đaka skoro desetkovan.

U Andrijevici i Petnjici, kao u drugim opštinama ovog dijela sjevernog regiona, nijesu rijetki oni koji smatraju država mora da donese strategiju za razvoj sjevera, kojom treba da se definiše poseban fond iz kojeg bi se izdvajao novac za realizaciju kapitalnih investicija, otvaranje radnih mjesta i jačanje porodičnog biznisa, što bi, evenutalno, doprinijelo zaustavljanja migracija i podizanja nataliteta.

Do tada školske zgrade u malenim i siromašnim opštinama, kao što su Petnjica i Andrijevica, “plakaće” za prvacima. Kao što plaču u andrijevičkom mjesnom centru Konjuhe, ili baranskom mjesnom centru Lubnice.

Po prvi put poslije 130 godina, osnovna škola u Lubnicama, koja je nekada imala i preko 400 učenika, ove godine nema ni jednog jedinog prvaka, a učenika je svih razreda ukupno je tek 21.

To je to poznato mjesto Lubnice, odakle je porijeklom Oleg Obradović, gdje prolazi novi put za Kolašin, gdje su Olegova “Hidroenergija Montenegro” i Bemaks napravili put i šest malih hidrocentrala. U kojima rade samo čuvari.

Ako se državnim mjerama ne zaustave trendovi na koje ukazuju u “Euromostu”, kao i trendovi koji su evidentni iz preliminarnih rezultata popisa, neće proći dugo vremena, a da ni za čuvarske poslove neće biti nikoga na sjeveru. Dolaziće ljudi ljeti da otvore kuće i vikendice, da ih proluftiraju.

Ovi podaci, mora se primijetiti, nekako se ne poklapaju i ne korenspondiraju sa proklamovanom državnom vizijom razvoja sjevera Crne Gore i stalnim ponavljanjem potrebe za ravomjernim regionalnim razvojem. I to obično uoči svakih ozbora, pa onda kada prođu izbori – sve po starom.

Izvor: RTCG