To je nova realnost za pojedine djelove Evrope u koje rekordni broj nezakonitih narkotika stiže i odlazi sa kontinenta. Tržište droge sada vrijedi desetine milijardi eura usljed čega zaraćene bande primjenjuju do sada nezabilježen stepen nasilja jedni protiv drugih, upozorili su juče šefovi evropske policije.

Ova otkrića su predstavljena na konferenciji za novinare koju su održali Evropska policijska agencija, Europol, i Evropski centar za praćenje droge i zavisnosti od droge (EMCDDA) predstavljajući izvještaj o evropskom narko-tržištu, za koje su kazali da vrijedi oko 30 milijardi eura godišnje. Uvoz kokaina i izvoz ekstazija dostigli su rekorde u 2022, a većina nasilja je u vezi sa kokainom i kanabisom, saopštile su agencije.

Mada vlasti nijesu pružile statistiku za razmjere problema, Aleksis Gusdil, direktor EMCDDA je kazao da Evropa sada bilježi stepen nasilja povezan sa drogom sličan onome u Centralnoj Americi.

“To je dio dnevne realnosti u Evropskoj uniji”, kazao je on.

Izvršna direktorka Europola Katrin de Bol je kazala: “Pronašli smo čak sobe za mučenje u EU”. “To nikada ranije nijesmo zabilježili. Korišteno je u Latinskoj Americi, ali ne u EU”, kazala je ona na konferenciji za novinare.

De Bolova nije precizirala o kojem slučaju govori, ali je javno izvještavano samo o jednom otkriću takozvanog kontejnera za mučenje u Evropi, blizu luke Roterdam 2020. Nekoliko muškaraca u vezi sa tim slučajem osuđeno je na zatvor.

Kris Dalbi direktor konsultantske kompanije “World of Crime” sa sjedištem u Holandiji, kazao je da mada je nemoguće znati koliko su rasprostranjene sobe za mučenje u Evropi, ovaj slučaj je “svakako poziv na buđenje o povećanoj ozbiljnosti nasilja bandi u Evropi”.

Još jedan razlog za zabrinutost je starosna dob ljudi koji rade na nezakonitom tržištu. Bande u Marselju sve više angažuju adolescente da prodaju drogu i sprovode nadzor, usljed čega djeca ubijaju jedni druge kalašnjikovima. Vlasti u lukama Antverp i Roterdam su uhvatile desetine adolescenata kojima je bilo plaćeno da istovaraju kokain i lučkih kontejnera.

“Cijele porodice žive od prihoda koji dobijaju preko mladih ljudi koji rade za kriminalne bande”, kazala je De Bolova.

Zvanične reakcije variraju, a pojedini političari pozivaju na oštrije kazne i povećanje budžeta za bezbjednost, dok drugi tvrde da zabrana upotrebe droge prosto ne funkcioniše i da je došlo vrijeme za legalizaciju tog tržišta.

“Regulacija tržišta: državni monopoli ili upotreba u medicinske svrhe samo su neki od mogućih, ne nužno isključivih, alternativa”, napisao je u januaru u kolumni za “Gardijan” gradonačelnik Amesterdama, upozoravajući da Holandija rizikuje da postane “narko-država”

Belgija zagovara tradicionalniji pristup fokusirajući se na jačanje obezbjeđenja u lukama i saradnje sa privatnim sektorom kroz nedavno formirani Savez evropskih luka.

Belgijska ministarka inostranih poslova Anelus Verlinden u februaru je posjetila Boliviju, gdje je potpisala zajedničku deklaraciju sa latinoameričkim državama u cilju “efikasnog bavljenja svim aspektima globalnog narko-problema”, u narednih pet godina.

Međutim, pojedine države Latinske Amerike, među njima su Kolumbija i Ekvador, tvrde da evropski lideri treba prvo da pogledaju u svoje dvorište. Gradovi poput Brisela, Amsterdama, Lisabona i Taragona imaju neke od najvećih stopa upotrebe kokaina po glavi stanovnika, pokazali su podaci EMCDDA.

To je odgovornost koje Evropljani treba da budu svjesni, kazao je Gusdil naglašavajući da korisnici droga ne moraju biti tretirani kao kriminalci. “Nije vrijeme da krenemo u borbu protiv korisnika. Ovo je borba u cilju zaštite naših građana”, kazao je on.