Ocjenjuju da osim što su nezakonita, ova preimenovanja su i primjeri negativnog istorijskog revizionizma.

A da je u Crnoj Gori na sceni rehabilitacija ratnih zločinaca i pokreta, i istorijski revizionizam smatra preko 40 odsto građana – podaci su istraživanja CGO iz 2022.

Ove dvije organizacije su od Ministarstva kulture 24. juna zatražile da spriječi ovakve akcije jer su u suprotnosti sa vladavinom prava, što je uslov za pristupanje Crne Gore Evropskoj uniji.

Naime, za promjene ulica neophodna je saglasnost Ministarstva kulture.

Ministarstvo je za Radio Slobodna Evropa potvrdilo da nije dalo saglasnost za preimenovanje ulica u Pljevljima.

Kako je navedeno, gradske vlasti nisu ni pokretale procedre za dobijanje saglasnosti pa je Ministarstvo zatražilo od Uprave za inspekcijske poslove da izvrši inspekcijski nadzor.

Vlast u Pljevljima je prošle godine preuzela koalicija stranka nedavno rasformiranog proruskog Demokratskog fronta, koja je ubrzo preimenovala tri ulice po imenima vojnika koji su poginuli devedesetih za vrijeme rata.

Tako su “svoju” ulicu dobili Eldin Hrapović, Vukoman Tešović, i Branko Krvavac.

Upravo na poslednje dvije odnosi se poziv inspekciji iz Ministarstva kulture.

Slučaj ulice Krvavca

Posljednje imenovanje ulice, po Branku Krvavcu, izazvalo je negodovanje dijela javnosti u Crnoj Gori ali i reakciju susjedne Hrvatske.

Krvavac je poginuo na dubrovačkom ratištu 23. oktobra 1991. godine.

Prema tvrdnjama inicijatora, njega je pogodio metak snajpera dok je pružao pomoć ranjenom komandiru, pa su Tivatsku ulicu u kojoj se rodio “zbog zasluga i časti” imenovali njegovim imenom.

“Svako dostojanstven zna da u tome nema ništa ni zaslužno ni časno”, kazali su tim povodom za RSE iz Ministarstva vanjskih i evropskih poslova Hrvatske.

Naime, nakon što je Hrvatska u junu 1991. proglasila nezavisnost od bivše Jugoslavije, jugoslovenska vojska i crnogorski rezervisti su četiri mjeseca kasnije izvršili agresiju na Dubrovnik, grad pod zaštitom UNESCO-a.

Iz Hrvatske su naglasili i da je jedna od evropskih vrijednosti kultura sjećanja:

“Svaki pokušaj revizionizma, negiranja ili izvrtanja istorijskih činjenica i istine o zbivanjima tokom devedesetih suprotno je tim vrijednostima. I za Hrvatsku je neprihvatljiv”.

Od institucija Crne Gore očekujemo da ocijene usklađenost preimenovanje ulice s pozitivnim propisima i zakonima, rečeno je za RSE u Ministarstvu.

Sin Branka Krvavaca šef je kabineta crnogorskog premijera i funkcioner vladajućeg Pokreta Evropa sad Milojka Spajića. Rođen je par mjeseci nakon očeve smrti.

Nije odgovorio na pitanja RSE da li je saglasan što je ime njegovog oca na taj način upotrijebljeno u Pljevljima.

Agresija na Dubrovnik, u kojoj su učestvovali pretežno građani Crne Gore, najveća je sramota njenoj novijoj istoriji, ocijenile su HRA i CGO 24.aprila.

Još spornih naziva ulica

Ulicu u Pljevljima je dobio i vojnik Savezne Republike Jugoslavije (SRJ) Vukoman Tešović, koji je u vrijeme NATO intervencije 1999. poginuo služeći vojni rok u mjestu Košare.

NATO je intervenisao kako bi spriječio dalji egzodus i stradanje albanskog stanovništva sa Kosova, usljed terora srpskih vojno-policijskih snaga.

Za zločine nad Albancima na Kosovu pred međunarodnim sudom u Hagu suđeno je dijelu zvaničnika Srbije, uključujući i predsjednika Slobodana Miloševića.

Lokalni parlament Pljevlja je 11. juna 2024. usvojio odluku da se sadašnja Drvarska preimenuje u Ulicu kapetana Đurka Bojovića.

Bojović je bio kapetan Vojske Jugoslavije, koji je preminuo 2001. od posljedica ranjavanja tokom sukobima u okolini Bujanovica.

Ko mogu biti ‘istaknute ličnosti’?
Branko Krvavac, Vukoman Tešić i Đurko Bojović ne ispunjavaju ni jedan zakonom propisani uslov za “istaknutu ličnost”, navele su u saopštenju HRA i CGO.

Naime, prema Zakonu o spomen obilježjima, istaknutom ličnošću se smatra lice koje je posebno zaslužno za razvoj Crne Gore, čije djelo ima međunarodni značaj, koje se istaklo u oslobodilačkom ratu ili u borbi protiv fašizma.

Uz to, Zakon propisuje da nije dozvoljeno podizati spomen-obilježje saradnicima okupatora, licima koja su zastupala fašističke ili šovinističke ideje kao ni licima koja su u istoriji Crne Gore ili šire imale negativnu ulogu.

U obilježavanje uključen i Mandić

Lokalna vlast Pljevalja je i Bobovsku preimenovala u Ulicu Eldina Hrapovića – po imenu pilota nekadašnje Vojske Jugoslavije koji je sa dvojicom kolega poginuo 1991. u Sloveniji.

Bio je prva žrtva sukoba u bivšoj Jugoslaviji.

Na svečanosti povodom imenovanja ulice predsjednik Skupštine Andrija Mandić je naglasio da herojski čin pilota treba da služi kao primjer oficirima Vojske Crne Gore i mladima:

“Eldin Hrapović je čestiti, časni vitez Pljevalja, koji je svoju zakletvu, svoju riječ, svoju otadžbinu čuvao do kraja života.”

Inicijativa da se ulica u kojoj je rođen i živio Hrapović preimenuje podnijeta je 2014. ali je tek nakon dolaska DF na vlast usvojena.

U Podgorici ulica odgovornom za zločin deportacije?

U podgoričkom parlamentu uskoro bi trebalo da bude razmatran prijedlog vladajućih Demokrata da jedna od ulica nosi naziv Pavla Bulatovića.

On je bivši ministar policije u Vladi Crne Gore i ministar vojni SRJ u vrijeme vladavine Slobodana Miloševića.

Bulatović je “kao ministar unutrašnjih poslova 1992. naredio izvršenje ratnog zločina Deportacije muslimanskih izbjeglica”, što je konstatovano na suđenju učesnicima ovog zločina.

Tada je crnogorska policija, bez zakonskog osnova, uhapsila više od 150 izbjeglica, uglavnom Bošnjaka, i predala ih Vojsci Republike Srpske.

Preko 80 ih je ubijeno.

Bulatović je ubijen 2000. godine u Beogradu dok je bio ministar odbrane SRJ. Ubistvo nikada nije rasvijetljeno, kao ni motiv.

Vladajuće Demokrate su nastale iz Socijalističke narodne partije Momira Bulatovića, nekadašnjeg predsjednika Crne Gore i bliskog saradnika Slobodana Miloševića.

Vranešove promjene Pljevalja

Na čelu pljevaljske opštine je Dario Vraneš, iz proruske Nove sprske demokratije Andrije Mandića, koja je bila članica Demokratskog fronta.

Kada je izabran za predsjednika inicirao je da se kao Dan opštine slavi crkveni praznik, dan Svete Petke, a ne kao do tada dan oslobođenja grada od fašizma u Drugom svjetskom ratu.

Svečanom akademijom 15. februara proslavljao je Dan državnosti Srbije, što ne smatra negiranjem crnogorske nezavisnosti, već pravom srpskog naroda.

Prošle godine je, na pitanje odbornika DPS-a, zašto u gradu za Dan nezavisnosti 21. maja nema zastava Crne Gore rekao da će “prekinuti praksu da se grad tih dana pretvara u cirkusku predstavu”.

Dan nezavisnosti je praznik čije obilježavanje propisuje Zakon o državnim praznicima Crne Gore. On propisuje i da se državna zastava – crvena sa zlatnim grbom – vijori na zgradama lokalne uprave i ustanova čiji je osnivač država.

Nakon stupanja na funkciju, Vraneš je, međutim, od direktora opštinskih javnih ustanova i preduzeća zahtijevao da na zgradama istaknu crveno-plavo-bijele trobojke koje su identične sa narodnom zastavom Srbije.

Odbio je učešće na Međunarodnom turističkom sajmu u Prištini, koji je organizovan u aprilu uz podršku Vlade Kosova, jer kako je rekao “takozvana država Kosovo ne postoji, već je srpska pokrajina Kosovo i Metohija”.

Na vlasti u Pljevljima do 2022. decenijama je bila Demokratska partija socijalista, doskorašnjeg predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića.