Ovog puta se, kako je kazala, radi o objavi na Facebook-u koja mudro tvrdi da je nebo namjerno zatamnjeno nano česticama, te da su objašnjenja o saharskom pijesku i klimatskim promjenama samo paravan za istinu.

Fotografije koje su priložene u tim objavama prikazuju vedro, plavo nebo prije ,,zatamnjivanja” i sivo, mutno nebo posle navodnog ,,zatamnjivanja”.

Ovu objavu su pratile još neke, koje su po sadržaju neznatno drugačije, ali suštinski iste.

“Međutim, kredibilne naučne institucije, poput Servisa za monitoring atmosfere Copernicus (Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS)), kao jedan od zvaničnih servisa Evropske unije za praćenje stanja životne sredine, objašnjavaju da su atmosferske prilike koje su tih dana zahvatile region Zapadnog Balkana posljedica prirodnih fenomena. Naime, došlo je do priliva tople vazdušne mase iz Sahare, što je rezultiralo ekstremno visokim temperaturama i zamućenošću atmosfere. Ovaj fenomen, poznat kao saharski pijesak, je česta pojava u ljetnjim mesecima, posebno u periodima intenzivnih vrućina”, navodi Jovanović.

Šta je Saharski pijesak?

Saharski pijesak, ili Saharska prašina (aerosoli), je prirodni fenomen koji se javlja kada snažni vjetrovi podignu sitne čestice pijeska i prašine iz Sahare i prenesu ih hiljadama kilometara daleko. Ove čestice mogu dostići čak i Ameriku, a naročito su česte u južnoj Evropi, uključujući i region Balkana. Ovaj fenomen nije nov; postoje zabilježeni podaci o njemu još iz antičkih vremena.

Kako Saharski pijesak utiče na kvalitet vazduha?

Prisutnost saharskog pijeska u atmosferi može značajno uticati na kvalitet vazduha. Čestice pijeska su veoma fine i mogu lako dospijeti u respiratorni sistem, izazivajući iritacije i pogoršavajući stanja kod osoba sa respiratornim problemima. Prema podacima iz CAMS-a, saharska prašina može dovesti do povišenih nivoa PM10 čestica u vazduhu, što predstavlja ozbiljan ekološki problem.
Pored uticaja na zdravlje, saharska prašina može smanjiti vidljivost i promijeniti boju neba. Nebo postaje mutno i sivo, što je tačno ono što smo mogli vidjeti u periodu o kojem govorimo. Ovo je potpuno prirodan fenomen i nema nikakve veze sa teorijama zavjere o nano česticama. Slične situacije su dokumentovane širom svijeta, a saharska prašina igra značajnu ulogu u globalnim klimatskim procesima.

Iako nije zvanično potvrđena direktna povezanost, smatra se da klimatske promjene doprinose učestalosti i intenzitetu ovakvih pojava. Zbog globalnog zagrijavanja, toplije temperature mogu izazvati češće i intenzivnije oluje u Sahari koje podižu pijesak. Pored toga, toplije temperature u našem regionu omogućavaju ovim česticama da lakše stignu do Balkana, stvarajući mutnu atmosferu koju smo mogli vidjeti.

“Prije nego što povjerujemo u senzacionalističke tvrdnje na društvenim mrežama, treba se informisati iz pouzdanih izvora i konsultovati stručnjake. Naučna zajednica pruža jasan i racionalan uvid u stvarne uzroke trenutnih atmosferskih prilika. Nema nikakvih dokaza koji bi podržali tvrdnje o namjernom zatamnjivanju neba nano česticama. Plavetnilo neba, u kojem često uživamo, nije ugroženo zavjereničkim planovima, već prirodnim ciklusima i klimatskim promjenama koje su dio našeg ekosistema”, navodi Jovanović.

Ova objava, kao i sve njoj slične, dobija ocjenu – Teorija zavjere.

“Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza”, zaključuje Jovanović.