Zbog čega GMO izaziva zabrinutost?
Ilustracija

Počela komercijalizacija genetički modifikovanih organizama

Zbog čega GMO izaziva zabrinutost?

Izvještaj centara Sjedinjenih Američkih Država SAD za nadzor nad bolestima, pokazao je da su bolesti povezane sa hranom, porasle od dva do 10 puta u periodu od 1994. godine, kada je počela komercijalizacija genetički modifikovanih organizama GMO, do 1999. godine.

Pošto istraživanja dejstva na ljudsko zdravlje nijesu sprovođena dovoljno dugo, ne može sa velikom preciznošću da se kaže do kog stepena GMO hrana može da bude opasna, ali su se određena štena dejstva već ispoljila.

Prema riječima američkog molekularnog biologa Džona Fagana SAD imaju najdužu istoriju konzumiranja GM hrane, mada istaživanja o njenom dejstvu na zdravlje nijesu rađena, "pokazalo se da nešto sa tim nije u redu".

Najpoznatije biotehnološke kompanije koje se bave proizvodnjom i plasmanom GMO -a su Monsanto, Bayer, Syngenta, Dow Agro Sciences...

Fagan je naveo da je prije svega riječ, o firmama koje proizvode hemijska sredstva za zaštitu biljaka i kojima je jedini cilj stvaranje profita, pa nijesu zainteresovane za posljedice. Tamo gdje raste GMO, stvaraju se superkorovi, pa su za njihovo uništavanje potrebna sve jača hemijska sredstva, što je izazvalo bolesti kod ljudi.

On je naveo primjer posijanog GMO kukuruza u Brazilu, pored koga je počeo da niče superkorov, koji nije bilo moguće uništiti običnim herbicidima, već je bilo potrebno dodavati sve veće i veće količine otrova. To je potpuno uništilo zemljište, pa se i GMO kukuruz pretvorio u korov.

Slična situacija je bila u Meksiku, pa su sudovi zabranili njegovo gajenje. Fagan je naveo da su SAD nekada izvozile velike količine pirinča u EU i Japan, ali od kad su počele da gaje GMO pirinač, na poljima pored Misisipija, ta su tržišta izgubile, s obzirom na to da je u proizvodu pronađena veća količina štetnih materija po zdravlje.

On je naveo i da su stanovnici Argentine imali probelema sa zdravljem, i da se nije povećao samo broj oboljelih od najtežih bolesti, već i broj siromašnih sa 15 na 46 odsto pošto se smanjio broj drugih usjeva na račun GMO soje.

Samo 20 godina pošto je 1953. godine otkrivena trodimenzionalna struktura DNK, Herbert Bojer i Stenli Koen su stvorili prvi uspješni rekombinantni DNK organizam. Američka agencija za hranu i ljekove odobrila je 1982. godine prvi genetski lijek - oblik ljudskog insulina koji proizvodi bakterija.

Prvi testovi u oblasti genetski modifikovanih biljaka (duvan) su sprovodeni u Belgiji 1986. gdoine, a 1987. prvi testovi u oblasti genetski modifikovanih usjeva (duvan i paradajz) u SAD.

Devedesetih godina, pojavile su se prve komercijalne GM biljke - duvan, paradajz i paprika, ali se od njihovog gajenja odustalo jer su bili bezukusni. Danas se gaje uglavnom GM industrijske i krmne biljke, a najviše soja i kukuruz, a nešto manje pamuk i uljana repica.

U Evropi je prvi genetski modifikovan usjev-duvan, odobren u Francuskoj 1994. godine. Godine 2000. je 130 zemalja odobrilo Međunarodni protokol biološke bezbjednosti, koji se zalaže za obiležavanje genetski modifikovanih usjeva, ali i dalje treba da bude ratifikovan od strane 50 zemalja, prije nego što stupi na snagu.

(Izvor:CDM)