Ne čudi što je Sarajevo oduvijek bilo mjesto sudara raznih sila, uticaja i kultura. Sarajevo je grad u kome se sreću Istok i Zapad, Staro i Novo, Tradicija i Moderno, različite a opet prepletene Religije i Kulture.
Ovo je grad pun kontrasta i nelogičnosti koje su spojene u savršenom živom skladu, grad bogat kulturno – istorijskim nasljeđem , kao i mnogi gradovi na Balkanu. Samo, primijetićete odmah, sa jednom razlikom – u njemu je i pored stradanja tokom više vjekova i mnogih nesrećnih okolnosti koje su ga zadesile zadržao i ostao vidljiv trag svake epohe, naroda, tradicije, jezika, nošnje, hrane i svi su se oni stopili u savršen spoj koji nećete tako često sresti. I još nešto – Sarajevo ima nevjerovatnu moć da vam da osjećaj slobode, slobodnog disanja.
Zovu ga i evropskim Jerusalimom zbog toga što bogomolje svih vjernika možete naći na bukvalno 100m kvadratnih udaljenosti jedni od drugih – Vijećnica – bezistani – Begova džamija – katolička katedrala – Stara sinagoga – Stara pravoslavna crkva i Muzej ikona ( sa usponom do Svrzine kuće jedinstvenim spomenikom bošnjačke stambene kulture u gradu).
Sarajlije kažu da je svijet tri puta čuo za njihov grad – Prvi put kada je član organizacije Mlada Bosna, Gavrilo Princip pucao na prestolonasljednika Franca Ferdinanda 28. juna 1914. – simbol Austrougarske Monarhije čiji je dio Bosna bila od 1878. godine. Na mjestu atentata, tj ulice danas možete posjetiti Muzej Gavrila Principa i čuti zanimljive pa i smiješne priče i anegdote o ovom događaju koji je bio povod za početak Prvog svjetskog rata nakon kog će nestati čitava carstva – Austrougarsko, Rusko, Osmanlijsko.
Muzej Grada Sarajeva Foto: Dženat Dreković
Jedan od najzanimljivijih detalja vezan za atentat čiju stogodišnjicu će Sarajevo obilježiti 28. juna ove godine jeste lanac događaja koji se odigrao do samog ubistva, a koji će dovesti do toga da je Gavrilo Princip sjeo na uglu današnje ulice Kulina Bana kod Latinske ćuprije (nekada Principv most) već odustao od atentata, misleći da je sve propalo nakon neuspjele bombe Nedeljka Čubrilovića, takođe pripadnika Mlade Bosne.
Međutim, šofer nadvojvode Ferdinanda i njegove supruge Sofije je bio Čeh koji nije baš najbolje razumio naredbe na njemačkog generala Oskara Poćoreka, zaduženog za bezbjednost i umjesto da promijeni plan prošao je pravo pored začuđenog Principa koji je u tom trenutku jeo u pekari ili sendvičari, šta god da se tu nalazilo. Kako je uvidio svoju priliku, dvadesetogodišnji Gavrilo Princip izlazi i puca – Franc Ferdinand je pogođen u vrat, a njegova trudna supruga u stomak.
Muzej Grada Sarajeva Foto: Dženat Dreković
Heroj ili terorista – i danas se vode polemike, ali ono što je sigurno je da se zanimljive priče pričaju i dalje da je to prava istorijsko- turistička atrakcija grada. Asocijacija na Sarajevo. Nedavno je u Sarajevu prikazana i predstava koja obrađuje ovu temu – “Mali mi je ovaj grob” a koja je ispraćena sa velikom pažnjom.
Vijećnica 3D Mapping Foto: Dženat Dreković
Drugi put kada je slika grada obišla sv9iet jeste 1984. godina kada je Sarajevo bilo domaćin Zimskih Olimpijskih igara 1984. godine sa simbolom čuvenog Vučka.
I treći put – tokom nesrećnog rata 1992 – 1995. godine kada je gorio i jedan od simbola grada – Vijećnica koja je simbolično otvorena 9.maja, na Dan pobiede nad fašizmom i Dan Evrope.
Vijećnica enterijer Foto: Dženat Dreković
Zgrada nesumnjive estetske i arhitektonske ljepote uz jedinstvenu mješavinu stilova predstavlja spoj Evrope i Istoka, i kao i samo Sarajevo, od samog početka je izazivala kontroverze.
Kada siđete do rijeke Miljacke sa druge strane Vijećnice vidjećete “Inat kuću“ koja se zapravo nekada nalazila sa druge strane rijeke. Austrougari su za potrebe gradnje Vijećnice krajem 19. vijeka insistirali da kuća bude srušena. A nekadašnji tvrdoglavi vlasnik Benderija je zahtijevao kesu dukata za to, plus da kuća kamen po kamen bude prebačena cijela.
Foto: Dženat Dreković
Tako je zaista i bilo. Danas u njoj možete probati najljepše ćevape i burek i slušati starogradske pjesme, svima nama poznate. Za potrebe gradnje Vijećnice Sarajevo je u dva navrata slalo arhitektu Aleksandra Viteka u Kairo radi proučavanja islamske arhitekture i umjetnosti.
Begova džamija Foto: Dženat Dreković
Još jedna zgrada nesumnjive ljepote kada je islamski stil u pitanju jeste i Begova džamija iz 1530, možda i najznačajnija islamska građevina ovih prostora. Nju je izgradio Gazi Husrevbeg, po ocu Hercegovac, po majci carević, unuk Bajazita II.
Muzej Jevreja BiH Foto: Dženat Dreković
Malo je poznato koliko je Sarajevo značajan grad za Jevreje. Iako nikad nisu živjeli odvojeno (u zajednicama -getoima) kao u drugim gradovima, imaju nesumnjiv značaj i dali su veliki doprinos Sarajevu. Za vrijeme fašističkog divljanja u Sarajevu je ubijeno oko 11.500 Sarajlija, od toga 9.500 Jevreja. U Starom hramu koji je 364 dana muzej možete vidjeti neprocjenjivu jevrejsku ali i svjetsku kulturnu baštinu. “Sarajevsku Hagadu” se nalazi u, nažalost, trenutno zatvorenom Zemaljskom muzeju i od velike je važnosti za Jevrejsku i svjetsku kulturu.
Stara pravoslavna crkva Foto: Dženat Dreković
Stara pravoslavna crkva je najstarija crkva u Sarajevu. Prvi put se spominje 1539. godine ali se pretpostavlja da je izgrađena na temeljima još starije crkve. Unikatna je zbog oblika osnove ali i svetih relikvija i moštiju koji čine posebnu duhovnu vrijednost. Muzej ove crkve ima oko 700 eksponata. Prema vrijednosti ikona spada među prvih pet muzeja u svijetu. Pored vjernika, godišnje je posjeti oko 70 hiljada turista.
Istorijski muzej, unutrašnjost Foto: Dženat Dreković
Iako je Zemaljski muzej zatvoren već neko vrijeme (poput našeg Narodnog), nesumnjivo je da će Historijski muzej biti pravi pogodak, a posebno zanimljivu postavku čini oružje iz Drugog svjetskog rata i kafić Tito u duhu SFRJ u kome se možete osvježiti. Takođe, u ovom sređenom muzeju sa jedinstvenim arhitektonskim rješenjem možete vidjeti i jednu od 5 prvih figura Tita, treću po redu, što znači da praktično gledate u original.
Osim toga, obratite pažnju na likovnu zbirku i fotografije “Sarajevo pod opsadom” posvećenu ratu 1992 – 1995. kada su se stanovnici snalazili na najrazličitije načine da bi preživjeli svaki ratni dan pod granatama ili snajperima.
Istorijski muzej, unutrašnjost Foto: Dženat Dreković
Nikako ne propustite ni Muzej moderne umjetnosti koji se nalazi kod Sajma i Ledene hale gdje su se održavala takmičenja tokom ZOI 1984.
I za kraj, ili možda početak, obiđite Muzej grada Sarajeva koji će vam ispričati istoriju grada od samih početaka, a koji se nalazi u bezistanu u Baščaršiji.
Foto: Muzej moderne umetnosti /LM/
Sarajevo ima kulturu neodvojivu od istorije. Svako ko ga je posjetio ne može da zamisli da je grad gorio, stradao, ratovao. Jer ono što je njegovo najveće bogatstvo jesu ljudi – Sarajlije koji bez obzira na vjersku, nacionalnu ili bilo koju drugu pripadnost čuvaju, obnavljaju i nesebično nude njegovo nasljeđe.
(B92)
