Da svjetskim filmskim analitičarima ništa ne može da promakne najbolje dokazuje nedavno objavljena lista BBC-ja na kojoj su se našla sva prva “kršenja pravila” i tabua na velikom platnu.
Na krajnje studioznoj listi našli su se između ostalog i odgovori na pitanja kada je na velikom platnu prvi put prikazana scena seksa, kada se u ulozi glavnog junaka obreo otvoreni homoseksualac, ko je prvi i koga opsovao, među kojim glumcima različite rase je pao prvi poljubac, ali i kada je prvi put puštena voda u toaletu.
Scena seksa i prvi orgazam
Čuvenoj seks bombi, austrijskoj glumici Hedi Lamar bilo je svega 18 godina kada je ulogom u češkom filmu “Ekstaza” (1933) šokirala javnost. Čak dve scene u kojima se pojavljuje ova ljepotica bile su više nego kontroverzne. Prva je ona u kojoj pliva gola u jezeru, dok je druga – scena seksa koja važi za prvu scenu takvog odnosa.
Ovo je bilo i prvo ostvarenje u kojem je publika mogla da vidi glumicu koja doživljava orgazam. Najpoznatije pozivanje na scenu u kojoj gola Hedi Lamar pliva, svakako je ono Bore Todorovića iz filma “Maratonci trče počasni krug”.
Otvoreni gej junak
U ružičastom holivudskom svijetu 30-ih i 40-ih godina bilo je zabranjeno biti gej. Tek u ostvarenju Keneta Angera “Vatrometi” iz 1947. gej junak je predstavljen bez ikakvih ograda i nejasnoća! Interesantno je da se zbog filma, koji se bavi osobama čija mladost protiče u skrivanju seksualnog opredjeljenja, Anger čak našao i na sudu. U konačnoj presudi kalifornijskog Višeg suda ocijenjeno je, međutim, da je u pitanju umjetnički, a ne pornografski film, te je reditelj prošao bolje nego što se očekivalo.
Psovanje na velikom platnu
Uopšteno mišljenje je da je led na ovom terenu probio Ret Batler (Klerk Gebl) u filmu “Prohujalo sa vihorom” (1939) izgovorivši svojoj dragoj Skarlet (Vivijen Li) onu čuvenu: “Iskreno, draga, baš me boli uvo”! Međutim, istina je da je čitavih 14 godina ranije, u ostvarenju “The Big Parade” Kinga Vidora već izgovorena jedna psovka: “Proklete da su njihove duše”. Prava, sočna psovka pojavila se 40-ak godina kasnije, 1967. u adaptaciji Džojsovog “Uliksa” u režiji Džozefa Strajka. Tada je jeasno i glasno izgovoreno “j*** se”!
Poljubac između glumaca različitih rasa
Na ovom terenu prvi se usudio da prekrši pravila niko drugi do – Stenli Kjubrik. U njegovom filmu “Poljubac ubice” (1955) prvi put su se poljubili belkinja Ajrin Kejn i crnac Frenk Silvera. Ovo međutim i nije prošlo naročito opaženo, jer je Silvera imao do te mjere svijetlu put da je malo kome, dok se ljubio na velikom platnu, na pameti bilo da je afričkog porijekla. Stoga možemo da kažemo da je pravi prvi poljubac između glumaca različitih rasa onaj između Džejmsa Šigeta (japansko-američkog porekla) i glumice Viktorije Šo u filmu “The Crimson Kimono” (1959).
Puštanje vode u toaletu
Ovo vam nikada ne bi palo na pamet. Ne, puštanje vode u toaletu nije se prvi put vidjelo u nekom od Tarantinovih, ili Almodovarovih filmova, već u kultnom ostvarenju Alfreda Hičkoka – “Psiho”. Osim po svirepoj sceni u kojoj u toaletu strada Dženet Li, ovaj film ostaće upamćen i po tome što se prvi put čuo zvuk puštanja vode u toaletu. Toaletna šolja vidjela se i ranije u filmovima, ali zvuk puštanja vode na veliko platno uveo je ipak – Hičkok.
Scena nemontiranog smrtonosnog pucnja
Filmska pravila su nekada bila jasna. Jedno od njih bilo je i da snimak pucnjave i ubijanja mora da se radi iz dva kadra: U jednom bi se vidio pucanj, a tek u drugom – junak koji pada. Možda je za majstora vesterna Serđa Leonea to bilo previše posla, pa je u svom čuvenom ostvarenju “Za šaku dolara” (1964) odlučio da prekrši to pravilo. Kameru je postavio tik iza hladnokrvnog Klinta Istvuda, snimajući ga dok puca na brojne zlikovce oko sebe. Bilo je to prvi put da publika posmatra pucačke scene iz perspektive onoga koji drži oružje!
Scena sa golom ženom
Gola junakinja prvi put je paradirala u filmu “Inspiracija” (1915) Džordža Fostera Plata (ako izuzmemo neke dokumentarne i pornografske filmove nastale prije ovog ostvarenja). Tek nekoliko decenija kasnije, režiseri su se odvažili da bez cenzure snimaju obnaženo žensko tijelo. Legendarni Ingmar Bergman snimio je toples scenu 1953. u filmu “Ljeto sa Monikom”, a franucski autor Žan-Pjer Melvil napravio je sličan potez dvije godine kasnije u filmu “Bob le Flambeur”. Ovde svakako nije zgoreg pomenuti i Majkla Pauela u čijem su ostvarenju “Smrt u očima” sevnule grudi Pamele Grin.
Scena sa golim muškarcem
Za razliku od ženske golotinje, koja je naišla na opšte prihvatanje, muška se nešto teže probijala na velikom platnu. Štaviše filmovi u kojima su se muškarci prvi put pojavili obnaženi bili su cenzurisani. Riječ je o ostvarenjima “This Sporting Life” (1963) reditelja Lindsija Andersona i “Seconds” (1966) Džona Frankenhajmera. Cenzuru je uprkos sceni rvanja nagih Olivera Rida i Alana Bejtsa izbjegao tek 1969. godine film “Women in Love” Kena Rasela.
Krvavi smrtonosni obračun
Poznato je da je Alfred Hičkok bio neprikosnoveni majstor krvavih scena, međutim mora se priznati da su smrtonosni obračuni na velikom platnu dobili na težini tek u filmovima u boji. Filmski kritičari se, međutim, slažu u jednome – izvjesnu počast u ovoj kategoriji treba dati kultnom ostvarenju Artura Pena “Boni i Klajd” (1967) koji se završava, mnogi su se složili, maestralnom scenom u kojoj meci razaraju tijela glavnih junaka Vorena Bitija i Fej Danavej. Ovde nije loše sjetiti se i krvave scene iz filma “Kum I” Frensisa Forda Kopole, u kojoj najstarijeg Vitovog (Marlon Brando) sina Sonija (Džejms Kan) u zasjedi rešetaju nasred ulice.
(Telegraf)
