16 godina od NATO bombardovanja
U napadima koji su trajali 11 nedelja poginulo između 1.200 i 4.000 ljudi

Napad NATO-a na Saveznu Republiku Jugoslaviju (SRJ)

16 godina od NATO bombardovanja

Danas se navršava 16 godina od početka vazdušnih napada NATO-a na Saveznu Republiku Jugoslaviju (SRJ).

Napadi su trajali 11 nedjelja i u njima je, prema procjenama iz različitih izvora, poginulo između 1.200 i 4.000 ljudi.

U bombardovanjima, koja su bez prekida trajala 78 dana, teško su oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće, spomenici kulture...

Napad na Srbiju, odnosno SRJ, izvršen je bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, što je bio presedan.

Naredbu je tadašnjem komandantu savezničkih snaga, američkom generalu Vesliju Klarku, izdao generalni sekretar NATO Havijer Solana.

Klark je kasnije, u knjizi "Moderno ratovanje", napisao da je planiranje vazdušne operacije NATO protiv SRJ "sredinom juna 1998. već uveliko bilo u toku" i da je završeno krajem avgusta te godine.

SRJ je napadnuta kao navodni krivac za humanitarnu katastrofu na Kosovu i Metohiji (neposredni povod bili su događaji u Račku) i neuspjeh pregovora o budućem statusu pokrajine koji su vođeni u Rambujeu i Parizu .

Nakon što je Skupština Srbije potvrdila da ne prihvata odluku o stranim trupama na svojoj teritoriji i predložila da snage Ujedinjenih nacija nadgledaju mirovno rešenje sukoba na Kosovu, NATO je 24. marta 1999. u 19.45 časova započeo vazdušne udare krstarećim raketama i avijacijom, na više mjesta u Srbiji i Crnoj Gori.

Devetnaest zemalja alijanse počelo je bombardovanje sa brodova u Jadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji.

Najprije su gađani protivvazdušušna odbrana i drugi objekti Vojske Jugoslavije, i to u Prištini, Batajnici, Rakovici (Straževica), Mladenovcu...

Prema procjeni Vlade Srbije u bombardovanju je poginulo najmanje 2.500 ljudi, od kojih 89 djece (prema pojedinim izvorima ukupan broj poginulih bio je gotovo 4.000), a ranjeno je i povređeno više od 12.500 osoba.

Nedavno objavljeni zvanični podaci Ministarstva odbrane Srbije govore o 1.008 ubijenih vojnika i policajaca.

Srbija nije izvukla pouke iz bombardovanja 1999. godine, rekao je, povodom 16. godišnjice bombardovanja, nekadašnji poslanik LDP Bojan Đurić. On je konstatovao da je bombardovanje bilo najbrutalniji i pogrešan način da se riješi konflikt.

Ukupna materijalna šteta procjenjena je tada na 100 milijardi dolara. Ratni gubici NATO u ljudstvu i tehnici nikada nisu objelodanjenii.

Tadašnje vlasti u Beogradu su tvrdile da je oboreno više desetina letilica, što nikada nije potvrđeno. Ruska agencija APN objavila je da je NATO izgubio preko 400 vojnika i preko 60 letilica, dok je američki predsjednik Bil Klinton naveo u govoru 10. juna 1999. godine da NATO nije pretrpeo "nikakve žrtve".

U Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu čuvaju se ostaci srušenih aviona F-117, F-16, bespilotnih letilica, krstarećih projektila...

Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 11 nedelja napada nije našao na meti.

U bombardovanju je uništeno i oštećeno 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga.

Oštećeno je i 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 dječjih vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 razoreno.

Tokom agresije izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.

NATO je lansirao 1.300 krstarećih raketa, izručio 37.000 "kasetnih bombi", od kojih je poginulo oko 200 osoba, a ranjeno je više stotina, i upotrebio zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.

Uništena je trećina elektroenergetskog kapaciteta zemlje, bombardovane su dvije rafinerije u Pančevu i Novom Sadu, a snage NATO su prvi put upotrebile i takozvane grafitne bombe za onesposobljavanje elektroenergetskog sistema.

Posle više diplomatskih pritisaka, bombardovanje je okončano potpisivanjem Vojno-tehničkog sporazuma u Kumanovu 9. juna 1999, da bi tri dana potom počelo povlačenje snaga SRJ sa Kosova i Metohije.

Pošto je generalni sekretar NATO-a 10. juna 1999. izdao naredbu o prekidu bombardovanja, poslednji projektili pali su na području sela Kololeč (nedaleko od Kosovske Kamenice), u 13.30 sati.

Tog dana Savjet bezbjednosti UN usvojio je Rezoluciju 1244, a u pokrajinu je upućeno 37.200 vojnika Kfora iz 36 zemalja, sa zadatkom da čuvaju mir, bezbjednost i obezbjede povratak izbjeglih dok se ne definiše širok autonomni status.

U Srbiji će komemorativnim skupovima i polaganjem vjenaca i cvjeća na spomenike biti obilježeno 16 godina od početka napada NATO na SR Jugoslaviju 1999. godine.

Povodom 24. marta, Dana sjećanja na žrtve bombardovanja, vjence će na spomenicima vojnim i civilnim žrtvama položiti predstavnici državne vlasti, Vojske, lokalnih vlasti, udruženja...

Po najavi Skupštine Grada Beograda, centralni komemorativni skup biće u 19.50 sati kod zgrade bivšeg Generalštaba Vojske Srbije u Beogradu, na uglu Nemanjine i Ulice Kneza Miloša. Ta zgrada, teško ostećena bombardovanjem, nije obnovljena do danas.

Predsjednik Srbije Tomislav Nikolić položiće vjenac na Spomenik žrtvama NATO bombardovanja u Aleksincu.

Predsjednik Vlade Srbije Aleksandar Vučić prisustvovaće obilježavanju godišnjice početka NATO agresije kod zgrade Generalštaba VS.

Na brdu Straževica u beogradskoj opštini Rakovica, vjence će položiti predstavnici Vlade, Vojske, Grada Beograda, Opštine i udruženja boraca.

U znak sjećanja na nastradale u NATO bombardovanju, vjence će položiti i porodice poginulih gardista i pacijenata, predstavnici Gardijske brigade i KBC "Dragiša Mišović", saopšteno je iz Gradske uprave.

Demokratska stranka Srbije organizovaće ispred Ministarstva odbrane i Ministarstva spoljnih poslova akciju "Nikad u NATO", uz proglas o nepristajanju na ugovor Srbije sa NATO i uz zahtjev za raspisivanje referenduma o Individualnom partnerskom akcionom planu sa NATO.

Ispred srušene zgrade Generalštaba novinarima će govoriti i predsednik Srpske radikalne stranke Vojislav Šešelj.

 

(B92)

Komentari

Komentari objavljeni na portalu Kodex.me ne odražavaju stav uredništva, kao ni korisnika portala. Stavovi objavljeni u tekstovima pojedinih autora takođe nisu nužno ni stavovi redakcije, tako da ne snosimo odgovornost za štetu nastalu drugom korisniku ili trećoj osobi zbog kršenja ovih Uslova i pravila komentarisanja.

Zabranjeni su: govor mržnje, uvrede na nacionalnoj, rasnoj ili polnoj osnovi i psovke, direktne prijetnje drugim korisnicima, autorima čanka i/ili članovima redakcije, postavljanje sadržaja i linkova pornografskog, uvredljivog sadržaja, oglašavanje i postavljanje linkova čija svrha nije davanje dodatanih informacija vezanih za članak.

Takvi komentari će biti izbrisani čim budu primijećeni.