Bistu koja je postavljena na incijativu Matice Boke otkrili su predsjednik Opštine Stevan Katić i Kiril Džajev iz Ambasade Ruske Federacije u Crnoj Gori.

„Ovim reprezentativnim spomen obilježjem mi na dostojan način odražavamo istorijski značaj i kontekst admiralove ličnosti i odužujemo se znamenitom Novljaninu, istorijskoj ličnosti koja je vještinom ratovanja i blistavom karijerom zavrijedila poštovanje u očima savremenika i potomaka, proslavila rodnu Crnu Goru i svoju drugu otadžbinu Rusiju. Ovim spomen obilježjem mi slavimo jaku osu koja je povezivala Marka sa Njegošem, Vojnoviće sa Petrovićima, Crnu Goru sa Rusijom. Admiral Marko Vojnović je, stvarajući istoriju, snažno povezao naš i ruski narod, a mi nastavljamo da ispisujemo stranice tog prijateljstva“, poručio Katić.

Katić je kazao da je lokacija birana pažljivo, da bude „dostojna imena Marka Vojnovića - rođenog Novljanina, jednog od osnivača i prvog admirala ruske Crnomorske flote, legendarnog vladara Crnog mora, borca u najvećim pomorskim bitkama svog vremena pod čuvenom Svetoandrejskom zastavom, hrabrog i smjelog dvostrukog nosioca ordena Svetog Georgija.

„Herceg Novi podizanjem obilježja u čast admirala Vojnovića još jednom pokazuje da je odgovoran prema svojoj istoriji, važnim ličnostima i događajima za naš grad i narod“, istakao je Katić.

Zahvalio se Matici Boke koja je inicirala podizanje ovog obilježja, autoru bronzane biste - vajaru Nikoli Nikši Kosiću, autoru arhitektonsko-konzervatorskog projekta - arhitekti-konzervatoru Srđanu Marloviću, klesarskoj radionici Mirka Franovića koja je izradila elemente kamene plastike, Upravi za zaštitu kulturnih dobara na kvalitetnoj saradnji i porodici Lepetić koja je odobrila postavljanje biste na svom zidu.

„Marko Vojnović je čovjek koji je služio Rusiji, novoj otadžbini, ali nikad nije zaboravio na svoj rodni grad, svoj zavičaj, Herceg Novi. U duši i srcu on je ostao Bokelj, i mi to znamo i cijenimo. Za nas je on kao ličnost značajan jer je doprinio boljem razumijevanju naših naroda“, kazao je Džajev.

Džajev je dodao, da je admiral Vojnović odavno ušao u ruske udžbenike, mornari na vojnim akademijama uče na primjerima njegovog ratnog iskustva i načina na koji je vodio rusku flotu tokom ratova u 18. vijeku.

„Događaji poput ovog mnogo znače za razvijanje odnosa naroda Crne Gore i Rusije. Ovo je nastavak kontinuiranog prijateljstva i odnose ćemo razvijati i dalje, pogotovo kroz kulturne i humanitarne projekte koje ćemo mi kao ambasada prihvatati i podržavati“, istakao je Džajev.

„U vremenu kada zaboravljamo stara prijateljstva i pokušavamo da nađemo nova gdje ih nikad nije bilo, Matica Boke u saradnji sa hercegnovskom opštinom i ovaj put je uspjela da istoriju grada vrati Herceg Novom, a još jednu znamenitu istorijsku ličnost svom rodnom mjestu“, kazao je predsjednik Upravnog odbora Matice Boke Željko Komnenović.

Komnenović se zahvalio svima bez kojih ovaj projekat ne bi zaživio: osnivaču Matice Boke Zoranu Šabanoviću i Aleksandru Beljakovom iz Slovenske alijanske, autorima biste i projekta, kao i odbornicima lokalne Skupštine i Opštini Herceg Novi.

Podsjećajući na istorijske podatke, Komnenović je kazao da su Bokelji imali sadržajno učešće u ruskoj ratnoj i trgovačkoj mornarici tokom 17. 18. i 19. vijeka, a tokom boravka u Rusiji ispoljavali su opšteslovenski patriotizam, smatrajući da će radeći i boreći se za 'majku Rusiju' služiti i svojim dugoročnim interesima.

„Bista ruskog carskog admirala Marka Vojnovića u njegovoj ulici u starom gradu čijim se sjenima klanjao i sam Njegoš, je simbol istorijske vertikale i trajanja, ali i vraćanja duga ljudima koji su našu zajedničku istoriju stvarali“, kazao je Komnenović.

 „Neka bista grofa Marka Vojnovića u njegovom rodnom Herceg Novom ostane zalog budućim naraštajima i trajno podsjećanje na velike Bokelje i njihova neprolazna djela koje ne može da nagrize ni zub vremena ni nepouzdano ljudsko sjećanje“, zaključio je Komnenović.

Otkrivanju biste su prisustvovali konzul Republike Srbije Zoran Dojčinović, članovi Matice Boke, odbornici Skupštine opštine Herceg Novi, predstavnici lokalne uprave i građani.

Po otkrivanju bista admirala Vojnovića je osveštana. Bista admirala Marka Vojnovića postavljena je nedaleko od kuće u kojoj je, prema podacima, bila rezidencija Vojnovića, u ulici koja nosi ime Marka Vojnovića.

Kompletna arhitektonsko-skulptorska kompozicija je visoka 3, široka 1,5 metar, sastoji se od kamene klesane niše definisane kamenim elementima klesanim u plitkoj plastici, ploče sa natpisom i bronzane biste sa pripadajućim kamenim postamentom. Prostor će biti na specifičan način osvjetljen noću, zaključuje se u saopštenju.