U Vizantijskom muzeju u Atini danas će svečano će biti otvorena izložba Narodnog muzeja u Beogradu. Predstavljajući 55 eksponata iz Srednjovjekovne zbirke i fonda Galerije fresaka Narodnog muzeja izložba će slikovito prikazati vodeće tokove i remek--djela umjetnosti srednjovjekovne Srbije i Vizantije koja su nastajala u rasponu od XI do XIVvijeka.
Kao i u Vizantiji, srednji vijek u Srbiji obilježen je snažnim vezama i saglasjem države i crkve. Vladari, vlastela i crkveni velikodostojnici podizali su crkve za koje su poručivali ikone i bogoslužbene predmete. Rezultat žive ktitorske aktivnosti su vrhunska ostvarenja umjetnosti, kako ona vizantijskog kulturnog kruga, tako i djela nastala pod uticajem Zapada.
Izbor eksponata i koncept izložbe, čiji osnovni segmenti nose naslove: Dinastija Nemanjića, Vladari, Srpska umjetnost XIII vijeka i Srpska umjetnost XIV vijeka, rezultat su saradnje stručnjaka dva muzeja. Odabranim eksponatima u okviru postavke Umjetnost srednjovjekovne Srbije posebno će biti naglašena specifičnosti umjetnosti koja se razvijala na ovim prostorima kao i uloga dinastije Nemanjića u usponu srpske države i umjetnosti.
Segmenti izložbe posvećeni Nemanjićima prezentuju njihove portrete na kopijama fresaka, djela porijeklom iz njihovih zadužbina i predmete koji su pripadali srpskim vladarima.
Predstave vladara na feskama ukazivale su na porijeklo i legitimnost vlasti i isticale njihovu ulogu ktitora. Posjetioci izložbe imaće priliku da vide freske iz Studenice, Mileševe, Bogorodice Ljeviške i Gračanice, uz posebno isticanje predstava Sv. Simeona Nemanje i Sv. Save.
Među djelima iz zadužbina Stefana Nemanje ističu se četiri pločice izrađene u tehnici ćelijastog emalja na zlatu iz Manastira Hilandara (XI vek) i Ikonica Bogorodice od steatita iz Bogorodičine crkve u Kuršumliji (XII- XIII vek). Nakit i ostali predmeti koji nose natpise sa imenima, titulama i heraldičkim simbolima naglašavali su politički položaj vladara i vlastele, njihovu moć i bogatstvo.
Posjetioci će tako biti u prilici da vide srpski vladarski nakit, izrađen u zlatu: Prsten srpskog kraljevića Radoslava iz 1219-20, Prsten srpske kraljice Teodore (pre 1322) i Zapon humskog kneza Petra (1222-28). Pored toga ovom prilikom biće izložen i tanjir cara Dušana iz 1345-55 sa natpisom i predstavom dvoglavog orla.
Segmenti izložbe posvećeni srpskoj umjetnosti XIII i XIV vijeka ilustruju vrhunce srpskog i vizantijskog ikonopisa i monjumentalnog slikarstva. Među ikonama se, kao remek-djelo, izdvaja Dvojna ikona Bogorodice Odigitrije, sa srebrnim okovom iz Bogorodice Perivlepte u Ohridu (treća četvrtina XIV vijeka). Ovaj segment upotpunjuju u kopije fresaka iz Mileševe, Sopoćana, Kraljeve crkve u Studenici i Gračanice.
Za razliku od zidnog slikarstva i ikona koji pripadaju umjetnosti Vizantije i njenog kulturnog kruga, djela primijenjene umjetnosti srednjovjekovne Srbije predstavljaju, uz prisustvo importa, spoj elemenata vizantijskog i zapadnjačkog porijekla. Ova kulturološka pojava biće predstavljena uz pomoć bogoslužbenih i drugih predmeta kultne namjene, među kojima posebno mjesto zauzimaju djelovi Horosa kralja Vukašina iz Markovog Manastira (1365-71).
Zahvaljujući pažljivo odabranim eksponatima koji se čuvaju u zbirkama Narodnog muzeja u Beogradu, posjetioci Vizantijskog muzeja i izložbe Umjetnost srednjovjekovne Srbije biće u prilici da se u neposrednom kontaktu sa remek-djelima srednjovjekoven Srbije bliže upoznaju sa tekovinama i nasljeđem srednjovjekovne Srbije.
(Izvor:Blic)
