Borić je objasnio da su zube pronašli prije nekoliko godina, ali su nedavno stigle DNK i druge analize koje su potvrdile da su zaista u pitanju najstariji ljudski ostaci ikada pronađeni na teritoriji Crne Gore.
“Jedan je iz ranog neolitskog perioda – to je negdje oko 5800 p.n.e. Drugi je, po svemu sudeći, mezolitski zub, možda negdje oko 7000 p.n.e. Ono što je zanimljivo jeste da smo dobili DNK analize na tim zubima. Za taj iz neolitskog perioda utvrđeno je da su u pitanju prvi zemljoradnici, stočari koji dolaze na ovo područje. Oni dolaze iz Anadolije, sa Bliskog istoka i polako se šire Evropom i preko Balkana. Prepostavka je da je postojala i neka primorska ruta, da su išli Egejskom, Jonskom pa Jadranskom obalom”, pojašnjava Borić.
Foto: CdM
Za drugi zub, za koji se čeka zvanična potvrda da je iz mezolitskog perioda, tipičan je za lovačko-sakupljačke zajednice i njihovo genetsko nasljeđe koje je postojalo tokom perioda lovaca sakupljača u paleolitu i mezolitu.
Nikola Borovinić iz Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore kaže da je iz perioda praistorije jako malo skeletnih ostataka na teritoriji Crne Gore. Zbog toga, ovo otkiće je fantastično, posebno jer je sada poznat i datum.
Otkrili kosti novorođenčeta, ognjište, zub…
“Ovaj projekat istraživanja Vrbičke pećine datira još od 2012. godine, u saradnji tada sa McDonald Institutom za arheološka istraživanja iz Kembridža, Filozofskim fakultetom u Beogradu i Nikšićkim muzejom. Nastavljena je saradnja, ali su učesnici izmijenjeni, uglavnom na relaciji La sapienca iz Rima, Kolumbija Univerziteta iz Njujorka i Centra za arheološka istraživanja. Ideja je bila da se obiđe nikšićka opština, pronađu najinteresantnija pećinska staništa, koja bi bila pogodna za dalja arheološka istraživanja, a kako bi probali da utvrdimo život lovaca-sakupljača, kulturnih grupa i civilizacija koje su tu obitavale”, pojasnio je Borovinić.
Od tada pa do danas pronašli su mnogo zanimljivih premeta – životinjske kosti, oruđe iz kamenog doba, keramiku… Ova sezona bila je podjednako “plodna”, a Vrbička pećina, kažu, nikako ne prestaje da iznenađuje.
Tako su ove sezone, između ostalog, pronašli i kosti koje pripadaju novorođenčetu.
“Moramo detaljnije da ispitamo, ali otkrili smo kosti djeteta koje je vjerovatno sahranjeno u pećini. To je na ivici zone koju istražujemo i vidjećemo da li se to širi, postoji li čitav skelet. Ranije smo otkrili dvije kosti potkoljenice, vjerovatno iz bronzanog doba. Ima još jedan zub koji smo našli na početku ove sezone, i mogao bi da bude neolitske starosti”, pojašnjava Borić.
Ekipa arheologa zaslužna za otkriće, Foto: CdM
Mračni, pozadinski djelovi pećine su vjerovatno služili za sahranjivanje i rituale, a ono što je očigledno jeste da su se u njoj kroz vrijeme smjenjivale razne grupe koje su tu obitavale.
Profesor objašnjava da su ove godine otrkili i vatrište (ognjište), iz doba mezolita, oko 7000 p.n.e.
“Tu sad imamo ostatke drveta koje je gorjelo, možda neke biljne ostatke koji su se sačuvali u tom procesu. Možemo i prostorno da razmujemo kako se koristio prostor pećine, gdje su sjedjeli, kako se pripremala hrana i kako je sve funkionisalo”, navodi on.
Mrmoti u paleolitskom dobu
Ovaj arheolog pojašnjava da su u Vrbičkoj pećini pronađeni i ostaci mrmota - životinjice koju su lovci lovili posljednih milenijuma paleolitskog doba.
“Te životinje su se tu razmilile tokom najhladnijih faza posljednjeg ledenog doba i onda su ovi lovci to iskoristli i lovili ih. U Crnoj Gori još ima mjesta gdje je bilo mrmota ali ne u ovoj mjeri kao što smo ovdje otkrili. To je još jedna stvar po kojoj je specifična ova naša pećina. Danas radimo po nekim standardima koje podrazumijeva što preciznije iskopavanje, tako da otkrivamo gomilu sitnih stvari - perlice i razne stvari koje bi, da ne radimo kako radimo, propustili”, ističe profesor sa Kolumbija univerziteta.
CdM
Komentari