Ekološki pokret "Ozon" je i ove, kao i prethodnih 11 godina, u okviru svog programa za građanski monitoring kvaliteta vazduha "Ekoskop" analizirao javno dostupne podatke Agencije za zaštitu životne sredine i mjesečne izvještaje o kvalitetu vazduha, koje obrađuje Centar za ekotoksikološka ispitivanja Podgorica, sa ciljem da se javnost što kvalitetnije  informiše o ovoj problematici i podstakne aktivnije učešće građana u procesu donošenja odluka iz oblasti životne sredine.

“Rezultati koje smo dobili na osnovu analize još uvijek nevalidiranih podataka Držane mreže za praćenje kvaliteta vazduha, doživljavamo kao alarmantne i imajući u vidu uzročno-posljedične efekte na javno zdravlje i kvalitet životne sredine, smatramo da je problem aerozagađenja prioritet za društvo u cjelini i da svi pojedinačno moramo dati doprinos ukoliko želimo da se stanje unaprijedi”, poručuju iz “Ozona”.

U Pljevljima 124 dana zagađen vazduh

U saopštenju koje potpisuje Aleksandar Perović, direktor “Ozona” navodi se da je tokom 2022. godine, kao i svih prethodnih otkad se putem automatskih mjernih stanica prati kvalitet vazduha, problem najizraženiji u opštini Pljevlja u kojoj je čak 124 dana registrovano prekoračenje srednjih dnevnih vrijednosti PM10 suspendovanih čestica, što je 10 dana više u odnosu na 2021. godinu, a tri i po puta više od dozvoljenih 35 dana na godišnjem nivou.

“Slijedi opština Bijelo Polje gdje je 81 dan bilo sa prekoračenjima, Podgorica (Zabjelo) 66 dana, Nikšić 57, dok je na mjernoj stanici u Bloku V u Glavnom gradu registovano 55 dana sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti PM10. U Pljevljima od ukupnog broja dana sa prekoračenjima, čak 48 dana je bilo sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha, kada srednja dnevna vrijednost PM10 prelazi 100 µg/m3  (dozvoljeno 50 µg/m3) i kada se shodno savjetima Instituta za javno zdravlje preporučuje svima da izbjegavaju boravak na otvorenom, a naročito izvođenje fizički zahtjevnih aktivnosti”, navode u “Ozonu”.

Ostalih 76 dana kada su registrovana prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti PM10,  bio je visok indeks kvaliteta vazduha ( od 50 do 100 µg/m3 ), a tada se preporučuje svima,  naročito osjetljivim grupama stanovništva da smanje boravak na otvorenom.

“Najveća zabilježena srednja dnevna vrijednost PM10  tokom 2022. godine  takođe je bila u Pljevljima, 16. januara i iznosila 311,27   µg/m3. Još jedan rekordni podatak očitan je na mjernoj stanici Gagovića imanje. Dana 30. decembra u 23 sati, zabilježena je i najveća satna koncentracija PM10  tokom 2022. godine , koja je iznosila  620,2  µg/m3, što je 12 puta više od dozvoljene vrijednosti”, pokazala je analiza.

Jedini neslavan rekord kada je aerozagađenje u pitanju, koji nije vezan za Pljevlja tokom 2022.godine zabilježen je u Podgorici, konkretno na mjernoj stanici u Bloku V.

“Naime od 19. do 26 decembra Podgoričani su imali period sa osam uzastopnih dana kada su bili izloženi veoma visokom zagađenju vazduha”, navode u “Ozonu”.  

Kako je i na drugoj mjernoj stanici na Zabjelu od 20. do 26. decembra sedam uzastopnih dana registrovan je veoma visok indeks kvaliteta vazduha.

“Potpuno je nesporno da je imajući u vidu već započeti praznični period, veliku cikrulaciju građana iz drugih opština  i turista, tih dana  više od pola stanovništva Crne Gore bilo ugroženo ozbiljnim aerozagađenjem”, navodi se u saopštenju.

Iz svega navedenog, kako poručuju iz “Ozona” možemo zaključiti da je neophodan mnogo ozbiljniji pristup rješavanju problema aerozagađenja u Crnoj Gori, kontinuirane akrivnosti i pravovremene i konkretne mjere kako bi se unaprijedilo alarmantno stanje.

“Cilj ove analize jeste da zainteresuje građane, podstakne javni argumenotvani dijalog i utiče na donosioce odluka , što će nadamo se i dati rezultate jer ovakve crne brojke crno slute svima nama  u Crnoj Gori. Nadamo se i da će nas borba za čist vazduh sve probuditi i podstaći na zajedništvo. Čist vazduh za sve je najhumaniji cilj i životna potreba svih nas”, poručuju iz NVO “Ozon”.