AMERIKANCI su već početkom devedesetih očekivali oružani sukob na Kosovu, za koji su smatrali da je neizbježan. Vjerovali su da bi u tom slučaju bilo gotovo nemoguće izbjeći rat Srbije i Albanije u kojem bi albanska vojska bila do nogu potučena, a Srbija čak u određenom periodu okupirala planinska područja na granici, prenosi "Novosti".

U nedavno deklasifikovanom dokumentu CIA, pod nazivom „Albanske oružane snage: Nepripremljene za sukob sa Srbijom“, koji je sastavljen u januaru 1993, analiziraju se očekivani sukobi srpske vojske sa albanskim pobunjenicima na Kosovu i sposobnost Albanije da se uključi u rat. Snage Srbije, prema njihovoj ocjeni, bile su u to vrijeme u najmanju ruku respektabilne.

- Beograd bi, u slučaju albanskog ustanka na Kosovu, mogao da reaguje za nekoliko sati - stoji u izveštaju.

- Pored 25.000 pripadnika MUP, Jugoslovenska vojska ima barem 10.000 vojnika opremljenih sa oko 200 tenkova, 160 oklopnih borbenih vozila i 160 artiljerijskih cijevi. Uz to Beograd ima još 26.000 vojnika na 50 kilometara od Kosova, oko 75.000 Srba između 15 i 59 godina na Kosovu i stotine organizovanih paravojnih jedinica.

Uprkos vojnoj dominaciji Srbije, napominju analitičari CIA, sukob na Kosovu ne bi bio kratak. Oko 250.000 Albanaca stasalih za vojsku tvrdi da ima sakriveno oružje i da bi bez sumnje poveli gerilski rat i moguće terorističku kampanju, prenose "Novosti".

U tom slučaju, predviđali su analitičari CIA, srpska vojska napala bi baze unutar Albanije i uvukla Tiranu u rat.

- Albanska vojska ne bi mogla da se mjeri sa relativno modernim, dobro naoružanim srpskim snagama (u to vrijeme) u slučaju da se etnički sukob na Kosovu prelije u susjednu Albaniju - piše na početku izveštaja.

- Vjerujemo da bi vlasti u Tirani pokušale da izbjegnu direktan sukob, ali konflikt bi vjerovatno bio neizbežan. Tirana bi gotovo sigurno pomogla Albancima sa Kosova isporukama malog oružja i namirnica i služila i kao kanal za dobrovoljce, oružje, novac i potrepštine iz drugih zemalja.

Amerikanci u to vrijeme nisu polagali mnogo nade u uspjeh albanske armije. Opisuju je kao zastarjelu, neobučenu, bez i najosnovnijih zaliha goriva, hrane, lijekova i odjeće. Većina tenkova kojima je raspolagala bile su kineske verzije sovjetskog tenka iz pedesetih godina, T-54, a podmornice na dizel pogon mogle su da zarone samo do deset metara dubine.

Beograd nema teritorijalnih pretenizija prema Albaniji, ali bi vjerovatno iskoristio vojnu silu da presječe podršku Tirane pobunjenicima na Kosovu, piše u ovom scenariju. Srpska vojska gonila bi odbjegle kosovske gerilce u Albaniju i čak okupirala planinske prelaze na albanskoj strani granice. Došlo bi do sukoba dvije vojske, a nadmoćne srpske snage brzo bi prevladale i vjerovatno sprovele vazdušne udare na gerilske baze u Albaniji.