Kazna se, pojašnjava on, izvršava putem uređaja za elektronski nadzor koji se sastoji od stacionarne jedinice i odašiljača (tzv. nanogice), a ista se kontroliše putem sistema za elektronski nadzor kod Ministarstva pravde.

Krivičnim zakonikom Crne Gore je određeno da, ako učiniocu krivičnog djela izrekne kaznu zatvora do šest mjeseci, sud može istovremeno da mu odredi i da je izdržava u prostorijama u kojima stanuje ukoliko se, s obzirom na ličnost učinioca, njegov raniji život, njegovo držanje poslije učinjenog djela, stepen krivice i druge okolnosti pod kojima je djelo učinio može očekivati da će se i na taj način ostvariti svrha kažnjavanja.

“Dakle, ova kazna se može izreći samo učiniocu krivičnog djela kojem je sud utvrdio i izrekao kaznu zatvora u trajanju do šest mjeseci za izvršeno pojedinačno krivično djelo, pri čemu će sud uzeti u obzir ukupnu ličnost tog lica i sve okolnosti pod kojima je izvršio krivično djelo, kao i propisanu svrhu kažnjavanja.  S druge strane, ova kazna se ne može izreći licu osuđenom za krivično djelo protiv braka i porodice ako živi sa oštećenim u istom porodičnom domaćinstvu ili porodičnoj zajednici”, navodi Brajušković.

Prava osuđenika u kućnom zatvoru

Osuđena osoba, ističe on, ne smije napuštati prostorije u kojima stanuje, osim u slučajevima propisanim zakonom kojim se uređuje izvršenje krivičnih sankcija.

“Osuđeno lice u toku izdržavanja kazne ima pravo da boravi jedan čas dnevno van prostorija u kojima stanuje, a vremenski period u kojem može koristiti to pravo se određuje programom izvršenja kazne koji se osuđenom licu predaje na dan početka izvršenja kazne, a može se odrediti i izmjenom tog programa sačinjenom u toku postupka izvršenja kazne”, naglašava.

Kako dodaje, osuđenik može, uz odobrenje Ministarstva pravde, napustiti prostorije u kojima stanuje radi pružanja medicinske pomoći osuđenom ili članu njegovog domaćinstva, radi odlaska na redovne zdravstvene preglede zbog teške, akutne ili hronične bolesti, radi odlaska u sud ili drugi organ, te radi pohađanja nastave tokom redovnog školovanja i odlaska na polaganje ispita.

“Može napustiti prostorije u kojima stanuje radi svog vjenčanja ili smrti bliskog lica, obaveze staranja prema članu porodice, u skladu sa zakonom, u slučaju da tu obavezu ne može da obavlja drugo lice, te radi obavljanja neodložnog posla u vezi sa sopstvenim izdržavanjem”, navodi Brajušković.

Zakon propisuje i da može napustiti prostorije u kojima stanuje radi redovnog odlaska na posao, ukoliko krivično djelo za koje je osuđen nije u vezi sa radom i ukoliko dostavljena propisana dokumentacija potvrđuje da su ispunjeni uslovi za to.

“Izuzetno, osuđeno lice kojem je potrebna hitna medicinska pomoć može napustiti prostorije u kojima stanuje i bez prethodnog odobrenja Ministarstva pravde, o čemu je dužan da odmah, a najkasnije u roku od 24 časa od napuštanja, obavijesti Ministarstvo pravde i da u istom roku dostavi izvještaj zdravstvene ustanove na osnovu kojeg će se utvrđivati da li je postojala opravdanost napuštanja prostorija”, objašanjava Brajušković.

Kazna u UIKS-u ako se nanogica ošteti ili nasilno skine

Ukoliko osuđeni jednom duže od šest časova ili dva puta u trajanju do šest časova samovoljno napusti prostorije u kojima stanuje, sud će odrediti da ostatak kazne zatvora izdrži u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija.

“Takođe, ukoliko osuđeni ometa, oštećuje ili uklanja uređaj za praćenje ili na drugi način onemogući ili odbija izvršenje kazne zatvora u prostorijama u kojima stanuje ili ako postane nedostupan za izvršenje kazne, sud će odrediti da se kazna zatvora izdrži u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija”, upozorava Brajušković.

U slučajevima kada Sistem za elektronski nadzor evidentira da je došlo do uklanjanja nanogice sa tijela osuđenika i kada se dodatno utvrdi da je nasilno uklonjena, a ne kao posledica događaja na koji on nije mogao uticati, prekida se izvršenje kazne i obavještava nadležni sud.

“U pogledu kazne zatvora koja se izvršava u prostorijama za stanovanje, statistički podaci pokazuju da je u približno sedam odsto slučajeva (u odnosu na ukupan broj dostavljenih predmeta ove vrste kazne na izvršenje) došlo do zamjene ove kazne u kaznu zatvora koju će osuđeno lice izvršavati u UIKS.  Do zamjene u strožu kaznu dolazi iz razloga nepoštovanja programa izvršenja kazni, tj. kršenja odredbi zakona kojim se uređuje izvršenje kazne, u dijelu samovoljnog napuštanja prostorija, ometanja, oštećenja ili uklanjanja uređaja za praćenje, odbijanja izvršenja kazne ili nedostupnosti osuđenog lica za izvršenje kazne”, zaključuje Brajušković.